Mokums

Copyright issues

Tot voor kort had ik deze disclaimer op mijn site staan:

Verreweg de meeste teksten en foto's op deze site zijn eigen bezit. Het kan natuurlijk zijn dat ik eens een keer een foto heb gehad van iemand die toch niet de rechten blijkt te bezitten, laat het mij dan weten.
Als je fotomateriaal wilt gebruiken moet je het me even vragen want er zit veel tijd in deze site.

Ik heb meerdere malen ingestemd met het gebruik van fotomateriaal, zonder daar overigens geld voor te vragen. Het gaat immers meestal om het doel waarvoor iemand het vraagt en ik lijd er geen schade door, sterker nog, ik denk dat als ik als bron vermeld wordt ik er alleen maar voordeel aan heb.

Zoals gezegd, tot voor kort, want er meldde zich een juridisch bureau dat optrad namens een fotograaf. Op mijn site stond een foto van een overleden Nederlandse sporter ter illustratie van een artikel over de Olympische Spelen van 1928. De opzet van de pagina was dus onder andere ter meerdere eer en glorie van de sporter.
De foto is afkomstig van het web, geen idee meer waar, ik heb hem meerdere malen gezien maar ik kan helaas niet meer terughalen waar. De foto blijkt rechten te bevatten.

Google plaatst tientallen foto's bij een onderwerp dat je intikt als je zoekt op 'afbeeldingen', er zijn meer van dit soort sites, bijvoorbeeld Tumblr en Flickr. Maar wat er niet bij staat is wie de maker is en of er rechten op de foto's zitten. Dikwijls kun je de foto's namelijk wel gebruiken maar, zoals mij nu dus overkomt, soms ook niet.
Voor bloggers zoals ik die een site onderhouden die niets oplevert behalve plezier in het maken ervan is het zuur als je wordt opgejaagd terwijl je je van geen kwaad bewust bent.

Ik heb de fotograaf en zijn adviseur maar eens door Google gehaald, en wat blijkt, hij en nog enkele journalisten hebben er hun levenswerk van gemaakt om bloggers de stuipen op het lijf te jagen. Mensen die totaal geen kwaad in de zin hebben maar die dus wel moeten betalen. De NVJ schaart zich achter hen, ze vertellen het waarschijnlijk ook aan elkaar door als er ergens een 'verdachte' foto opduikt.
Als dit soort NSB praktijken inderdaad bestaan vraag ik me af of diezelfde kliek niet eens de hand in eigen boezem moet steken? Zijn ze zelf wel zo 'straight'? Regelmatig duiken er berichten op dat artikelen zomaar worden overgenomen, vaak zelfs zonder verificatie.
Ook wordt er om materiaal gevraagd. "Heeft u een tip of foto, meldt het ons"? Door iets in te zenden ga je direct al akkoord dat je al je rechten kwijt bent, en de publicist maakt er mooie sier mee.
Ik geef toe dat je dat in alle vrijheid doet.

Op zich dus niets mis mee, je bent er zelf bij, maar als het journaille zo goed is in het legaal kapen van jouw rechten moeten ze ook hun rechten duidelijk kenbaar maken. Ik pleit er dus voor dat een journalist onder elk artikel zijn naam laat plaatsen en dat iedere fotograaf een zichtbaar watermerk plaatst in zijn foto's.
Alleen dan is het voor iedereen snel waar te nemen hoe het zit met eventuele rechten. In het huidige tijdperk houdt het geen stand dat je je bij ieder plaatje moet afvragen of je het wel gebruiken mag. En wat is een blog of website nou zonder afbeeldingen?

Je moet dus kosten betalen, die bestaan uit de rechten maar dan mag je alsnog de foto niet op je site laten staan. De rechten bedragen vaak het drie-voudige van wat een krant betaalt voor een foto. Die krant komt onder ogen van miljoenen. Waarom wordt de impressie van een foto dan niet de leidraad voor het gebruik van een foto? Waarom pleiten organisaties van journalisten en fotografen niet voor een systeem waarbij er sprake is van een eerlijke vergoeding?
Simpel, op de huidige manier pakken ze driemaal zoveel terwijl de impressies stukken minder zijn, kortom, er wordt een slaatje geslagen uit de omstandigheid dat rechters onwetend zijn.

Na enkele uitspraken zijn bloggers loslopend wild geworden want de inmiddels bekende blafbrieven vallen bij veel bloggers op de mat, mij zijn inmiddels gevallen bekend van mensen die in een sociaal isolement zaten en door een blog weer contact hadden met de buitenwereld maar ook kinderen worden gedagvaard en als daar niets te halen valt, hun ouders.
Journalisten en fotografen vinden dat hen onrecht wordt aangedaan, ze lijden schade. Maar ze vertellen niet hoe je dit kunt voorkomen. Als niemand nog een foto van hen zou gebruiken zouden ze helemaal brodeloos zijn, laten ze blij zijn dat er nog mensen zijn die hun foto's publiceren. Al dan niet met vermelding van naam.
Ik zou er totaal geen moeite mee hebben om een foto met watermerk te tonen of om een bronvermelding te laten zien, maar dan moet ik wel weten welke. Het is te makkelijk om achteraf te zeggen dat je nooit een foto mag gebruiken tenzij je zeker weet dat het kan, ik vind in feite net als degenen die mij nu sommeren dat het anders moet.

Het alternatief is simpel. Iedereen gaat als een gek foto's maken van alles wat hij of zij om zich heen ziet, benoem het plaatje naar wat er op staat en stop ze in een database. Dat zou een centrale plek op het web kunnen zijn of een map in je blog. Iedereen kan die foto's gebruiken met bronvermelding of zet er je eigen watermerk in.
Ik ben benieuwd of de pers die foto's dan nog wil gebruiken. Want zeg nou zelf, de huidige journalistiek leeft voor een groot deel van wat burgers melden en inzenden. Als daar ooit voor betaald moet gaan worden of jouw naam staat in de foto dan wil ik nog wel eens zien wie er het hardste gaat schreeuwen.

Maar goed, ik moet nu dus dit zaakje oplossen want vervelend is het wel, voor mij en de fotograaf. De foto stond korte tijd op mijn site en inmiddels ben ik natuurlijk aan het speuren of er niet meer tussen zit wat kwaad kan. Verreweg de meeste foto's heb ik gekregen of laten maken, het zal dus niet zo'n vaart lopen maar toch, het is maar een hobbysite en het moet dus leuk blijven.
Het wordt tijd dat een rechter zich nog eens buigt over dit soort kwesties, ik ben van mening dat een fotograaf duidelijk moet aangeven dat het zijn foto is en wat de consequenties zijn van het gebruik ervan. Je kunt niet meer volstaan met achteraf een (te) hoge claim en ook nog eens een boete, dat laatste is overigens voorbehouden aan rechters in dit land, dat weten ze, maar toch proberen ze het, over ethiek gesproken.

Hoe het ook kan bewees het Amsterdams Stadsarchief en het ANP. Die zagen op mijn site foto's waarvan ik meende de rechten te hebben omdat ik de foto had gekregen van iemand die zij dat er geen rechten meer op zaten, in een ander geval ging het om een foto uit Duitsland. Dat bleek anders te liggen dus heb ik de foto's verwijderd en het Stadsarchief gevraagd mijn site op meer omissies te onderzoeken.
Dat was het geval en ook die foto heb ik toen verwijderd. Als ik ook maar even het idee had gehad dat de foto die ik plaatste van de al lang geleden overleden sporter voor problemen kon zorgen had ik contact gezocht met de fotograaf, maar ja, die kans had ik niet want nergens was er informatie te vinden en Google verschuilt zich achter haar voorwaarden.

En Google is groot, pak die maar eens aan. Fotografen hebben er dus totaal geen moeite mee dat een foto die zij verkocht hebben aan een site door miljoenen mensen ook gezien wordt op de pagina 'afbeeldingen' van Google, zonder enige bronvermelding, maar kleine bloggers met vaak slechts enkele tientallen bezoekers per dag pakken ze keihard aan. Google laten ze met rust.

Ik vind desondanks dat ik mij moet houden aan de wet en hoe zeer ik dat ook betreur, er ligt blijkbaar jurisprudentie waardoor ik, als ik dit laat voorkomen, toch veroordeeld wordt tot het betalen van een klein bedrag. Ik zal dus langs andere wegen moeten zien te bereiken dat het auteursrecht anders wordt geregeld.
Dat ik niet op de steun van de pers, die te maken heeft met dalende inkomsten en dus op zoek is naar nieuwe geldbronnen, hoef te rekenen is wel duidelijk. Bloggers die blafbrieven krijgen en daarmee de stuipen op het lijf worden gejaagd is zoiets als een kind een snoepje afpakken omdat het er niet netjes genoeg om heeft gevraagd.

Ik heb mijn licht eens opgestoken en maar weinig van de bedragen die worden geëst worden ook daadwerkelijk betaald. Rechters gaan niet mee in de 'boetes' die de rechthebbenden opleggen. Het tarief dat door hun eigen organisatie is vastgesteld is hoger dan wat een krant betaald, het systeem wankelt dus want een blogger heeft soms maar een paar duizend bezoekers per maand dus als een foto ergens enkele weken op staat valt dat in het niet bij de impressies die publicatie in een krant oplevert.
En het zullen dus de dalende inkomsten van de krant zijn waardoor ook fotografen niet meer die riante vergoedingen van weleer krijgen voor hun materiaal. En laten we eerlijk zijn, iedereen kan tegenwoordig fotograferen. Laten we het beroep fotograaf dus afschaffen en afwaarderen tot een hobby. Een tijdverdrijf dat miljoenen reeds uitoefenen zonder er geld voor te vragen en als je er aan wilt verdienen moet je dat gewoon duidelijk vooraf kenbaar maken.

En daar zit de kruk, dan betaalt niemand meer voor jouw foto. Het is dus een kwestie van tijd totdat het beroep van pers- en sportfotograaf verdwenen is en rechters inzien dat de huidige wetgeving en jurisprudentie niet houdbaar is.
Ik heb geen zin in toestanden dus betaal ik 220 Euro en zal ik de aandacht blijven vestigen op de ontwikkelingen rondom auteursrechten. Als je net zulke ervaringen hebt of kent als die van mij dan hoor ik het graag.

Het is toch een beetje een raar wereldje waarin we verzeild zijn geraakt met het Internet, ik hoop dat de wet- en regelgeving de achterstand inloopt of dat het NVJ ook Google eens durft aan te pakken.

Zou het kunnen dat journalisten en fotografen hun eigen graf graven en dat bloggers straks hun taak overnemen? Angst is in ieder geval een slechte raadgever. Ik ben blij dat het Stadsarchief en het ANP mij de kans gaven de fout te herstellen, de fotograaf wens ik niets dan ellende toe, zo weinig mededogen roept bij mij weerstanden op.

Ik verneem het graag als ik toch ergens een foto heb staan waar rechten van derden op zitten.

Jopie Loos

Komt het nog goed met de stad? Gaat het eigenlijk wel zo slecht als sommigen ons willen doen geloven?

Groeit de stad ondanks de crisis? Groeien andere 'wereldsteden' niet harder?

Doen we wel genoeg aan ons imago? Voelt iedereen die de stad bezoekt zich er wel thuis? Komt men terug?

>>> ...lees hier meer over Jopie...