Hartjesdagen Zeedijk
Toen ik jong was, (daar gaat ie weer) was de Zeedijk een gribus, daar kwam je niet als je
er niets te zoeken had en als je er toch kwam pastte je op je tellen. Chinezen en Surinamers lagen elkaar
niet zo lekker dus als opvallende blanke Nederlander bleef je veilig in je eigen buurtje.
Buurtvrees
Nu had ik een Antiliaan als buurjongen, Ernst was een vriendje, net als Freddy, Ferry en Ger. Maar op
Rusland en de Oudezijs Achterburgwal had ik chinese vriendjes. In de Zandstraat woonde 'Meijer', anders
dan zo kende ik hem niet. En ook hij was een vriend, minder dan de anderen maar toch, ik ging wel eens
met hem om. Meijer was, de naam verraad het al, een Joodse jongen. Groot en sterk, altijd leuk om in je
kennissenkring te hebben.
Als ik er op terugkijk verbaasd het me dat die drie bloedgroepen elkaar nooit ontmoet hebben. Of ik ging
met de een om, of met de ander, maar nooit met allemaal tegelijk. Ik was toen al een soort van stadsnomade,
ik ging naar alle uithoeken en windstreken om me daar te vermaken.
De Nieuwmarktbuurt
Als Waterloopleiner wist ik wat er in mijn eigen buurt omging, van de Nieuwmarkt wist ik dat amper maar
altijd heeft die buurt me getrokken. Er heerst een soort van vrijgevochtenheid, ik weet niet wat dat
is. Kan ook te maken hebben met het grote plein, ik ben gek op pleinen.
Mijn uitjes hielden op bij de speeltuin op de Zeedijk waar nu de Chinese tempel staat. De 'Fo Guang
Shan He Hua Temple' is de grootste Chinese tempel in Europa van alle tempels die dezelfde paleisstijl
hebben.
Verder dan dit plekje kwam je dus simpelweg niet, ja, met kerst, dan wel. Dan overwon je je angst en ging
je illegaal vuurwerk kopen bij de groentenman aan de kop van de Zeedijk die voor de gelegenheid zijn
zuurkoolton een andere bestemming had gegeven.
De kermis op de Nieuwmarkt was ook zo'n hoogtepunt, op tijd weg als er weer eens een vechtpartij uitbrak
maar voor de rest was het erg leuk. Hoe anders is het anno nu.
De Zeedijk, one of the places to be
Op de Zeedijk zitten enorm veel leuke tentjes waar je wat kunt eten en drinken. Wie komt er niet zou ik
haast willen zeggen. De junks hebben plaats gemaakt voor yuppen. En eens per jaar barst het echt goed
los als het weer 'Hartjesdagen' is.
Hartjesdagen
In het derde weekend van augustus wordt jaarlijks een eeuwenoude traditie herbeleeft. De overlevering
heeft verschillende versies van dit feest maar ik houd mij aan de meest realistische. Die is er namelijk
een die een combinatie vormt van de twee meest gehoorde oorsprongen.
In Haarlem mocht er enkele dagen per jaar op herten worden geschoten, de populatie van deze beesten kan
namelijk inmense vormen aannemen dus werd de wildstand op peil gehouden. Die beesten werden dan op straat
geroosterd en opgegeten. Omdat het niet mocht uitmaken of je arm of rijk was verkleedde men zich, vaak
trok met iets aan van degene die naast je zat aan tafel. Die tafels stonden in lange rijen in de straten.
Omdat mannen en vrouwen naast elkaar zaten liepen de mannen in een jurk en trokken de vrouwen de
broek van de mannen aan. Als het eten op was werd alles wat over was in het vuur gegooid zodat er een
lekker groot straatvuur ontstond.
Dit feest sloeg over naar de Jordaan. Vanaf Haarlem werden er namelijk ook afgeschoten herten aangevoerd,
via de Haarlemmerweg en de Haarlemmerpoort. De Duitsers verboden tijdens de oorlog de 'hertjesdagen'
die door de jaren heen verbasterd waren tot hartjesdagen.
Nieuw leven in de brouwerij: de Zeedijk bloeit op
In 1997 werd de traditie in ere hersteld, zij het dat er van afgeschoten wild en een straatvuur geen
sprake meer was. Wat wel bleef was het samen eten en de verkleedpartijen. De dames houden zich nu
afzijdig, het zijn de
mannen die vrouwenkleding aantrekken. Aan het eind van de dag wordt de 'best als vrouw verklede man'
gekozen.
Het hoogtepunt van het feest ligt op zaterdag. Vrijdags is er feest in de kroegen maar de dag erna
wordt er van alles georganiseerd, van een koor en dans tot aan het flaneren over de Zeedijk waarbij
de mooiste 'mannen als vrouwen' zich aan het publiek presenteren. 's Avonds is de prijsuitreiking en
gaat het feest weer verder.
Er zijn kleine podia met muziekoptredens. De kroegen doen de rest. Op zondag is er de buurtbrunch waarbij
iedereen kan aanschuiven maar in feite is dit natuurlijk voornamelijk een buurtaangelegenheid.
Gay gehalte is hoog
De buurt, de kroegen en het verkleden, het hoort een beetje bij 'alles mag en kan en moet dan ook maar
gebeuren'. Als je naar de Hartjesdagen gaat moet je je niet gaan storen aan anderen. Het is een
supergezellig feest en dat kan alleen zo blijven als iedereen een beetje ruimdenkend is.
Hieronder een foto van Martin Alberts (copyright!) die hij in 2012 nam tijdens de hartjesdagen.