Soorten gevels in Amsterdam
Steen kende men nog niet in de twaalfde eeuw dus bouwde men huizen van hout, de stadsbranden van
1421 en 1452 (link) legden een groot deel van de stad in de
as. Het werd toen verplicht met steen te gaan bouwen.
Tot die tijd werden dus ook de gevels van hout gemaakt. Met de komst van 'steen' veranderde ook de
aanblik van de huizen want met hout was veel meer te doen dan met steen. Daarom verzon men de
trapgevel. Later volgden de varianten.
Houten gevel
Helaas is er niet veel meer te vinden in de stad dat getuigen kan van de tijd dat de huizen van hout
werden gemaakt dus ook houten gevels zijn er niet meer. Toch zijn er nog twee. Op het Begijnhof staat
nog een houten huis en uiteraard 't Aepjen aan de Zeedijk (link.)
Trapgevel
De trapgevel is een zogenaamde topgevel en van alle gevels het oudst, deze gevel dateert van de
twaalfde eeuw maar wint aan populariteit in het midden van de 16e eeuw. Als het ware zie je
een trap (treden) die omhoog gaan naar het hoogste punt van het huis.
Huizen met trapgevels zijn niet of nauwelijks versierd, dat kwam later pas maar daardoor verdweeen
de trapgevel ook uit het straatbeeld.
Exact weet ik het niet maar er zouden in Amsterdam nog maar honderd huizen staan met een trapgevel
omdat in de 18e eeuw veel rijken hun huis statiger vonden met een halsgevel.
Hals trapgevel
Een vorm die je niet vaak zag maar wel bestond was een combinatie van de trapgevel met de
halsgevel. Dit markeert in feite de overgang van trap- naar halsgevel.
Halsgevel
Na de trapgevel kwam de halsgevel die meer verfraaiingen aan de zijkant kende, met name fruit
en bloemen. Er werd van halsgevel gesproken omdat deze 'schouders' had waarop de versierselen
rustten. Dat waren vaak beelden
Verhoogde halsgevel
Zo rond 1650 doet de verhoogde halsgevel zijn intrede met wat meer diversiteit in de versieringen en
dus wat hoger. Duidelijk een overgang naar de klokgevel die overigens alleen in Amsterdam voorkwam.
De klokgevel
Een variant op de halsgevel is de klokgevel. De versieringen zitten meer aan de bovenkant en klokgevels
lijken vanzelfsprekend ook meer op een klok dan de wat rankere halsgevels. De 'schouders' van de
halsgevels werden vervangen door meer rondere vormen.
De klokgevel was vanaf 1660 ook een uiting van welvaart, ze werden steeds groter. In de 17e
eeuw bestaan de versierselen uit vruchten en bloemen, in de eeuwen daarna worden die steeds frivoler.
Dit komt met name door de Franse invloed, de zogenaamde Louis Quinze-stijl die zich kenmerkt door
een speelse asymmetrie met uitbundige en krullerige versieringen.
De lijstgevel
In latere jaren werd de bovenste verdieping van een huis beter benut en dus breder waardoor er
minder ruimte was voor een imposante topgevel. De lijstgevel zie je dan ook veel bij huizen met een
plat dak.
De versieringen zitten meestal over de gehele breedte van het huis. De lijst is ook vaak van hout omdat
dat goedkoper is en eenvoudiger te maken en monteren. Met name grote herenhuizen hebben lijstgevels.
Houten gevel | Trapgevel | Hals- trapgevel | Halsgevel | Verhoogde halsgevel | Klokgevel | Lijstgevel
Tuitgevels
Op pakhuizen die gebouwd zijn in de periode van 1620 - 1720 werd de tuitgevel gebruikt, dit is een puntdak met aan de zijkanten een klein aanzetstuk van zandsteen. Omdat er weinig viel te 'pronken' werden deze tuitgevels nooit voor de voorkant van woonhuizen gebruikt, soms wel voor de achterkant ervan.
Hofjes in Amsterdam
Er waren twee soorten hofjes, die voor vrouwen die geloofden en de kloostergelofte hadden afgelegd
en gelovigen die dat niet hadden gedaan maar toch geen man (meer) hadden. De kloostergelofte betekent
dat je je min of meer uit de gemeenschap terugtrekt en godsdienstig gaat leven.
Het tweede type hofje was er voor oudere vrouwen die niet persé gelovig waren.
De mannen woonden in 'oude mannen huizen' (Oudemanhuispoort!) omdat die niet geacht werden goed voor
zichzelf te kunnen zorgen.
Geen Website?Voor kleine bedrijven in Amsterdam heb ik een totaalproduct, ik maak persoonlijk met u goede en eerlijke afspraken voor een succesvolle website.Wat En Waar?De Jordaan MokumsMataglap - knettergekHeuler - meeprater Mansjen - geld ophalen Jeremiade - oeverloos gezeur Kaskenade - druk maken om niets, ophef >>> PLAT AMSTERDAMS <<< Wat blaadjesHappy Endingniet en wel wat je denkt Parkeerplaats Amsterdam niet echt eenvoudig Oudste huis van de stad is dat wel zo? Keizerskroon Rood, blauw of toch goud? De Lommerd snel geld lenen Nieuwsbrief schrijf je gratis in |
RING