Mokums

Daklozenkrant

Het voortbestaan van de Amsterdamse daklozenkrant hangt alweer aan een zijden draadje. Reden? Zowel de koper als de verkoper laten het afweten.

De daklozenkrant is geen typisch Nederlands fenomeen dus ook zeker geen typisch Amsterdams fenomeen. In veel landen kennen ze de straatkrant als een middel om inwoners zonder vaste woon- of verblijfplaats het contact niet te laten verliezen met de maatschappij.
Daarnaast is er een saamhorigheidsgevoel want de daklozen ontmoeten elkaar. Ook houden ze er wat geld aan over dus het mes snijd aan vele kanten.

De verkoper
Er zwerven (link) mensen op straat rond omdat ze daar vrijwillig voor hebben gekozen maar er zijn ook vaak omstandigheden die mensen aan de rand van de afgrond brengen. Zo heb ik ooit iemand gekend die steevast geld weggooide. Als hij iets kocht voor een gulden (want het is al even geleden), legde hij vijf gulden neer en liep weg.

Ook gooide hij op straat geld weg. Hulp was onbegonnen werk want hij was geestelijk onbereikbaar. Hij sliep op straat onder wat kartonnen dozen. Ik praat over de tijd dat het stadhuis (de Stopera) er nog niet stond. Toch wilde de buurt deze man helpen, het was een triest geval. Kwaad deed hij niemand, er was dan ook geen angst voor deze man.

Later bleek dat hij keurig getrouwd was geweest en twee kinderen had. Hij was leraar. Op een dag had zijn vrouw de benen genomen met een ander en een compleet leeg huis achtergelaten. Hij brak en de stukken zijn nooit meer te lijmen gebleken.

Dakloos tegen wil en dank dus. Maar ik kan me ook Ko nog goed herinneren. Die sliep in een tunnel en dronk zich helemaal lam, van 's morgens vroeg tot diep in de nacht. Geld uitgeven aan een huis of eten vond hij zonde. Kleren kreeg hij bij het Leger des Heils (link), daar kon hij ook af en toe douchen, net niet vaak genoeg helaas. Je moest altijd even uitzoeken waar de wind vandaan kwam zodat je aan de 'frisse' kant kont blijven.
Maar Ko was niet ongelukkig, zijn maatje Ben was niet veel beter af terwijl die wel een huisje had. Als het echt te koud op straat werd mocht Ko bij Ben in de box slapen.

Deze mensen zijn uit mijn beeld maar ze hebben vele geestverwanten. Zij zijn de doelgroep om straatkranten te verkopen waarvan zij een deel van de opbrengst mogen houden. De meeste dak- en thuislozen zijn verslaafd aan medicijnen, alcohol en/ of drugs.
De doelgroep wordt dus getypeert door mensen die nagenoeg kansloos zijn.

De koper
Tja, u en ik dus. De voorbijganger maar ook de cafébezoeker want de kans dat je aan iemand in een café een krantje verkoopt is vele malen groter dan bij de supermarkt op de hoek. En zeg nou zelf, als u aan een pilsje zit is uw gemoesdtoestand toch net even anders dan wanneer u met een zware boodschappentas loopt te slepen.

De lezer
Helaas, een koper is niet altijd ook lezer. Ook al kopen mannen misschien net zo vaak de krant als vrouwen, het lezersprofiel wijkt af.
Zestig procent van de lezers is vrouw, een op de drie lezers heeft een hoog opleidingsniveau. Qua leeftijd of gezinssamenstelling valt weinig te melden, dat is gelijkelijk verdeeld.
Slechts twee van de drie mensen die een krant kopen lezen hem ook daadwerkelijk maar degenen die hem wel lezen geven hem vaak door aan iemand anders, de inhoud wordt doorgaans goed gewaardeerd.

De krant
In 1991 verscheen in Engeland de eerste daklozenkrant, Nederland volgde drie jaar later. Er is ook een internationale organisatie opgericht, de INSP.
Beperken wij ons tot Amsterdam dan is de 'Z' de officiële krant die iedere twee weken uitkomt en door zo'n 200 mensen wordt verkocht. Inkoop kost de krant de helft van wat u betaalt.
'Z' beslaat gemiddeld 30 pagina's in een oplage van 15.000 per editie.

De acceptatie
Het dakloos zijn werd vaak gezien als 'eigen schuld' of 'eigen keuze'. Dat dat genuanceerder ligt heb ik getracht te verduidelijken. Maar dat is ook een van de doelstellingen met straatkranten. Maak een probleem zichtbaar en de acceptatie wordt groter als ook de bereidwilligheid om te helpen.

Als dak- en thuislozen geaccepteerd worden ondervinden ze ook respect en dus is een kans op een meer reguliere deelname aan de maatschappij een minder lange weg.

Inkomsten
De krant krijgt geen subsidie, drijft op advertentie inkomsten en vrijwilligers en heeft de 30.000 euro die er maandelijks binnenkomt aan verkopen hard nodig. Het is jammer, maar 'Z' kan wel eens ten onder gaan aan het eigen succes.

Donkere wolken
Koper en verkoper zouden zich aan de doelstellingen moeten houden. Verkoop een krant die je zelf goedkoper hebt ingekocht en geachte klant: neem die krant mee!
Wat is namelijk het geval. Veel mensen staan sympathiek tegenover de dakloze die een krant verkoopt. Maar die krant zelf, nee, daar zijn we niet altijd in geïnteresseerd. We geven de verkoper 1 of 2 euro en denken, mooi, dan kan hij die krant nog een keer verkopen. Maar zo werkt het dus niet.

De verkoper steekt het geld in zijn zak en koopt er geen nieuwe krant voor in. Pas als u de krant meeneemt komt het geld bij de organisatie terecht want dan is de verkoper verplicht nieuwe exemplaren in te kopen. Het begint dus bij het aandringen van de verkoper dat hij u de krant meegeeft maar u koopt ook geen brood om dan tegen de bakker te zeggen 'hier is het geld maar laat dat brood maar zitten'.

Het is dus misplaatste arrogantie om een 'Z' krant te kopen maar die niet mee te nemen. Daarmee typeert u de verkopers als het ware als 'zielig' en daar helpt u hen niet mee. Misschien koopt u uw schuldgevoel af maar geef dan honderd euro.

Alternatieve krantjes en ontwikkelingen
Er zijn krantjes die lijken op de 'Z' maar dat dus niet zijn. Ook zie je wel eens oude vrouwtjes of invaliden op straat zitten. Geld geven heeft totaal geen zin. In de meeste gevallen gaat het om Oost-Europeanen die door een organisatie gedwongen worden te bedelen. Ze moeten bijna al hun geld afstaan en krijgen slaag als ze niet genoeg hebben opgehaald.

Doe hier dus niet aan mee, u houdt er een verderfelijk systeem mee in stand want de targets voor deze arme mensen gaan alleen maar omhoog als u ze zielig vindt en daarom wat geeft. Als niemand wat geeft komen echt hulpbehoefenden vanzelf bij de officiële instanties terecht.

Bedelen
Het proberen een krant te verkopen en dan geld ontvangen zonder te hoeven leveren is nagenoeg hetzelfde als bedelen. U presteert zonder tegenprestatie maar de ontvanger van de aalmoes hoeft helemaal niets te doen en zal er dus tijdelijk financieel beter van worden maar geestelijk nul komma nul.

Als het bedelen de dak- en thuislozen meer oplevert dan het verkopen van een krant is een menswaardig bestaan verder weg dan ooit en daar zijn we dan allemaal mede schuldig aan. Op termijn kost dit de samenleving veel meer geld.

KORTOM: KOPEN DIE KRANT EN MEENEMEN.
Of u hem daarna weggooid, leest, weggeeft of als kattenbakvulling gebruikt moet u zelf weten.

Jack Stroek

Frits van de Wereld en Jack Stroek introduceren in de jaren zeventig de hasj-smokkel. De bekende hashkotter Lammie was geen soloproject van Van de Wereld zoals wel eens geromantiseerd beweerd wordt maar een samenwerking met 'Jakkie' Stroek.

Volendammer Jack doet weinig van zich spreken maar wordt wel met Klaas Bruinsma en Etienne Urka in verband gebracht. Het palingdorp weet van Jakkies' wereld even verderop maar gedoogt hem. Daar denkt justitie minder mild over en pakt hem op. Er is voldoende bewijslast om Stroek flink wat jaartjes op te sluiten.

>>> ...meer over Jack Stroek...