Mokums

Geld lenen? Op naar het pandjeshuis

Ik ken ze, Amsterdammers die net het eind van de maand niet halen en hun trouwring verpanden of hun dierbare stereo even belenen. Liever even geen muziek dan niet te eten.
Er wordt wel eens gekscherend gezegd dat niemand honger hoeft te lijden in Nederland maar er is ook nog zoiets als trots. Dat brokkelt bij sommigen vanzelf wel af, maar het succes van de lommerd is toch vooral gestoeld op 'we proberen het zelf wel te rooien'.

Lommerd
De Stadsbank van Lening wordt in de volksmond lommerd genoemd. De lommerd is in feite een bank waar je geld kunt lenen tegen een onderpand. Het gaat dan vaak om een schilderij, het tafelziver of een oud servies maar het kan net zo goed je trouwring of gouden ketting zijn.
Ik lees hele vreemde verklaringen voor de term lommerd, zo zou het vaak om lompen gaan die men verpand maar dat kan ik haast niet geloven want voor de belener waren het waardevolle zaken en de bank gaf alleen geld als er waarde zat in het beleende artikel.

Ik heb een (overigens ook niet bewezen) verklaring voor de gedachte die zo gek nog niet is. U kent vast wel de ronde van Lombardije. Dat is een wielerkoers die jaarlijks verreden wordt in Italië en daarom denken velen ook dat dat hetzelfde is maar dat is niet zo.
Lombardije is vernoemd naar een Duitse stam die in 568 na Christus naar het zuiden trok. Het land dat ze bezetten noemden zij het koninkrijk Lombardije. Hun invloed was groot, zo voerden zij hun eigen munt in: de Lombard. Daarmee konden ze van elkaar goederen kopen, ze wisten wat ze aan de munt hadden, die vertegenwoordigde een zekere waarde.

Lombard wordt lommerd
De Germaanse invloed reikt jaren later verder dan Lombardije, al was het maar dat hun koninkrijk gevallen was door de overheersing door de Fransen.
De Lombarden verspreiden zich over West-Europa als geldwisselaars en kredietverleners voor de handelaren waarmee ze reisden. Ze hadden dan wel een vergunning nodig maar die werd doorgaans wel verstrekt en heette 'tafel van lening'. Dat werd later 'bank van lening'.

De munt verdween maar de term bleef en stond voor een plek waar je je spullen kon belenen, door verbastering sprak men op een gegeven van de lommerd in plaats van lombard.

De stadsbank van lening werkt als volgt
De lommerd is in 1614 opgericht en kan door iedereen van 18 jaar en ouder die zich kan legitimeren en handelingsbevoegd is worden gebruikt. De beleenperiode is maximaal zes maanden, herbelenen voor weer zes maanden is mogelijk.

Één procent van de beleensom wordt u in rekening gebracht aan kosten, dit kan oplopen tot maximaal 40 euro. Daarnaast betaalt u 1,2 procent aan rente per maand. Als het een artikel is dat slijt door gebruik of in waarde afneemt door ouderdom dan kost u dat bij herbelenen 10 procent van de beleningswaarde.
Niet opgehaalde beleende spullen worden geveild of te koop aangeboden in de winkels van de gemeentelijke stadsbank.

En wie is 'ome Jan' dan wel?
Willeke Alberti (link) zong:
   Ik kreeg van ome Jan ineens m'n allereerste fiets
   Hij zei "die is voor jou, mop" en verdween weer in het niets
   Thuis was 't echt geen vetpot, 't was altijd feest
   Want iedereen was blij als ome Jan weer was geweest

Ome Jan stond en staat voor iemand die je geld geeft, in het liedje van Willeke wordt wel duidelijk dat deze ome Jan zich weinig aan de wet gelegen liet maar de gedachte is dat hij arme mensen hielp. In de volksmond was 'even naar ome Jan' wat vriendelijker dan 'de stadsbank' of 'de lommerd'.

Het is er simpelweg een keer ingeslopen.

Geld lenen kost geld
Let op als je iets beleent, je betaalt rente dus de waarde van het artikel neemt af en als je niet kunt afbetalen ben je het onderpand kwijt.

Er is geen opschortende werking meer, vroeger werd er nog wel eens met de hand over het hart gestreken maar je moet nu op de einddatum betalen of herbelenen waarbij onder andere de rente van de voorgaande periode direct wordt ingehouden.

Als je iets van waarde beleent zit er wellicht ook emotionele waarde aan. Realiseer je goed dat als je niet terugbetaalt je het onderpand voorgoed kwijt kunt raken.

De Stadsbank van Lening in de Nes

Eddy Hoorenman

Eddy treedt vele jaren op met alle parels van de Jordaan en wordt gezien als een van de beste accordeonisten van Nederland na het Johnny Meijer tijdperk. En nog treedt Eddy veel op. Soms alleen maar meestal met zijn goede gabber Huub Eikenboom met wie hij samen het Rembrandt Duo vormt.

Vele jaren hebben zij Manke Nelis begeleid in The Shorts of Londen, ook toen die zijn 'wereldhits' 'Kleine Jodeljongen' en 'Laat de hele boel maar waaien' had waren Eddy en Huub aan zijn zijde.

>>> ...Eddy Hoorenman, de helft van een duo...