Johan Cruijff nummer 14
Hendrik Johannes Cruijff werd op 25 april 1947 geboren in de Linnaeusstraat te Amsterdam, hij overleed op
24 maart 2016. Johan zou uitgroeien tot Nederlands beste voetballer aller tijden. Hij is uitgeroepen tot beste Europese
voetballer van de twintigste eeuw.
Cruijff bracht zijn jeugdjaren door tegenover De Meer, het stadioncomplex van AFC Ajax. Nadat zijn
vader in 1959 overleed verhuisden ze binnen betondorp naar een andere straat. Pas in 1968 verliet
'Jopie' (voor intimi) het ouderlijk huis.
Manus en Nel Cruijff
Vader en moeder Cruijff (Hermanus en Petronella) zijn opgegroeid in de Amsterdamse Jordaan, later hadden zij er een groentewinkel en
marktkraam. Dit was tot in de oorlog, maar toen het voedsel op de bon ging viel er niets meer te verkopen en kreeg Manus een baantje
bij een slager in de Jordaan.
Manus hielp mee in het verzet tegen de Duitsers, na de oorlog kreeg hij een groentewinkel in Betondorp, Nel werkte in de kantine van
Ajax aan de overkant.
Manus overleed aan de gevolgen van een hartaanval in 1958 op 45 jarige leeftijd. Nel is later hertrouwd met Henk Angel, toendertijd
terreinknecht bij Ajax. Nel overleed op 21 december 2007 in Amsterdam, zij is 90 jaar oud geworden. Manus ligt begraven op de
Oosterbegraafplaats, Nel werd gecremeerd, de urn met haar as is bijgezet in het graf van Manus.
Op 2 december 1968 trouwde Cruijff met de dochter van de bekende Amsterdamse zakenman Cor Coster, met Danny is hij altijd
getrouwd gebleven, zij kregen drie kinderen: Chantal (16 november 1970), Susila (27 januari 1972) en Jordi (9 februari 1974) die
eveneens voetballer en trainer is geworden en anno 2016 voetbaldirecteur in Israël is.
De achternaam: Cruijff Cruyff, Cruif, Cruiff, Cruyf, Cruijf
Zijn vader heette Cruijff dus ook Johan heet Cruijff. Maar omdat de 'ij' lastig was uit te spreken in
het buitenland werd daar de 'y' gebruikt.
Weetje 01
Ook Feyenoord heette vroeger Feijenoord. Het hardnekkige gerucht wil dat naar voorbeeld van Johan
de club zijn naam veranderde, maar ondanks dat Johan de Rotterdamse club kampioen maakte wil men
dat daar liever niet in de geschiedenisboekjes hebben.
De Ajax jaren
In 1957 werd Johan lid van Ajax, Faas Wilkes was zijn grote voorbeeld. Op zijn zeventiende debuteerde hij al in het eerste elftal, zeker voor
die tijd een zeer jonge leeftijd om in de hoofdmacht van een voetbalelftal te debuteren. Trainer Vic Buckingham wisselde op 15 november
1964 Piet Keizer voor Johan in de wedstrijd tegen GVAV, ondanks dat Johan scoorde werd de wedstrijd verloren.
Direct wordt Cruijff bekend en geroemd om zijn spelinzicht en heldere analyses na de wedstrijd. Dat leidde al snel
tot zijn selectie bij het Nederlands elftal in 1966.
Cruijff was aanvaller, maar omdat hij zich steeds nadrukkelijker met het 'spelletje' ging bemoeien
groeide hij al rap uit tot spelbepaler, de zogenaamde 'nummer 10', plek hoewel hij dat rugnummer
slechts éénmaal zou dragen.
Johan werd zesmaal kampioen met Ajax, haalde vier maal de KNVB beker op en had een groot aandeel in
de meest succesvolle periode van een Nederlandse club aller tijden, 1971 - 1972 - 1973, waarin door Ajax driemaal
de Europa cup 1 werd gewonnen en eenmaal de wereldbeker voor clubteams.
Hij werd in 1971, 1973 en 1974 uitgeroepen tot Europees voetballer van het jaar.
In zijn dagen als aanvaller droeg hij nummer negen en later het legendarische nummer 14. Bij Ajax
speelt nog altijd niemand met dat rugnummer, uit respect en als eerbetoon aan Johan.
De Barcelona jaren van Cruijff
In 1973 ontvangt Ajax als eerste club in Nederland een miljoenenbedrag voor een speler, Barcelona betaalt
zes miljoen voor de beste speler in Europa van dat moment. Cruijff speelt er vijf jaar en behaalt met
de club grote successen.
Zijn toenmalige trainer (1865 - 1971) Rinus Michels ging Johan voor door trainer bij Barcelona
te worden, het is dan ook Michels die Cruijff naar de Catalaanse hoofdstad haalt. In die tijd zat
Franco nog stevig in het zadel maar de Catalanen haatten hem omdat zij hun cultuur en taal niet
mochten uitdragen.
Het 'Barca' van Cruijff en Michels werd gezien als politiek pressiemiddel tegen de gehate
dictator en de Madrileense overheersing. De bijnaam die Johan kreeg was 'El Salvador', de
verlosser, omdat hij na vijftien jaar overheersijng door Real Madrid de hegemonie wist te doorbreken.
In het kampioensjaar 1973 bezorgde hij Barcelona de titel, onder andere door Madrid in eigen huis met
5-0 te vernederen.
Johan zou bijna zes jaar voor Barcelona spelen. Hij stopte met voetballen en kreeg een
afscheidswedstrijd van Ajax die jammerlijk met 8-0 verloren werd van Bayern Munchen, de glans was er
voor Johan niet minder om. Johan ging in zaken maar daar was hij niet gehaaid genoeg voor, zijn
zakenpartners brachten hem vele verliezen toe waardoor hij zich genoodzaakt zag weer te gaan
voetballen.
De Amerikaanse jaren
Rinus Michels vertrok als trainer van Barcelona naar de Verenigde Staten, de Los Angeles Aztecs
haalden Johan Cruijff als sterspeler binnen. Na een jaar vetrok Cruijff naar de Washington
Diplomats.
In beide jaren (1979 en 1980) werd Cruijff Amerikaans voetballer van het jaar.
Opnieuw Ajax
Na het Amerikaanse avontuur dat financieel zeer, maar sportief totaal niet, aantrekkelijk was voor Johan,
tekende hij in 1981 opnieuw bij Ajax.
In de twee jaren onder het leidersschap van Cruijff die volgden won Ajax het landskampioenschap
en eenmaal de KNVB beker. Cruijff was aan het einde van dat seizoen al 36 en regelmatig geblesseerd
geweest, Ajax durfde het niet meer aan zijn contract te verlengen, de domste beslissing van Ajax ooit.
Zijn Feyenoord tijd
Cruijff is getergd en gaat in op een aanbieding van Feyenoord, in het seizoen 1983-1984 herhaald hij
het kuntsstukje dat hij ooit bij Barcelona vertoonde, hij bezorgt Feyenoord na een decennium de
dubbel.
Met Feyenoord haalt hij dus zijn gram en wordt zelfs uitgeroepen tot voetballer van het
jaar, tegen Zwolle zou hij zijn laatste wedstrijd op Nederlandse bodem spelen.
De jaren als international
Johan Cruijff heeft een geweldig gemiddelde, hij speelde niet vaak voor het Nederlands elftal (48)
maar wist daarin wel 33 maal het net te vinden. Hij was 34 keer aanvoerder. Cruijff was zuinig op
zijn lichaam en wilde liever geen oefenpotjes spelen, kwalificatiewedstrijden tegen dwergstaatjes
liet hij eveneens aan zich voorbij gaan.
In 1974 was hij aanvoerder en beste speler van het kampioenschap in Duitsland waar de finale tegen
het gastland verloren ging. Cruijff speelde geen beste wedstrijd wat toegeschreven werd aan een rel
in het hotelzwembad waar een Duitse journalist foto's van spelers van het Nederlands elftal
had gemaakt met naakte meisjes.
Dit was opgezet door het Duitse roddelblad Bild om de spelers in diskrediet te brengen en uit hun
concentratie te halen. De Duitsers wisten dat Nederland beter was en veruit favoriet. De opzet
lukte want Duitsland werd wereldkampioen.
1978 Argentinië
Johan op het randje van de dood, voor de eerste maal
Het verloren gaan van, opnieuw, de finale om de wereldcup tegen een gastland werd geweten aan het
afzeggen van Johan. Dat is hem en Danny lang nagedragen, maar pas dertig jaar laten zou de ware reden
van zijn afzeggen duidelijk worden.
De familie Cruijff werd in hun huis in Barcelona overvallen door gewapende mannen. Johan werd lange
tijd onder schot gehouden. Het lukte niet hem te ontvoeren, maar de schrik zat er goed in, Johan wilde
bij zijn gezin blijven.
Cruijff als trainer
Johan had het in zich een toptrainer te worden en het hoogsthaalbare ook daadwerkelijk te kunnen
realiseren: wereldkampioen worden met het Nederlands elftal. Het heeft niet zo mogen zijn. Hij wordt
trainer bij zijn twee lievelingsclubs: Ajax en later Barcelona, waarmee hij veel succes zou behalen.
Catalaans voetbalelftal
Johan Cruijf is in Catalonië nog steeds een god, hij wordt op handen gedragen en iedereen kent
hem van naam. Johan woonde officieel in Barcelona. Vanwege de 'bijna' ontvoering wordt
alom gerespecteerd dat hij niet wilde dat zijn adres en huis bekend werden gemaakt. Uiteraard weten
velen in Catalonië waar hij woont.
De Catalaanse voetbalbond vraagt Johan in 2009 om de functie van bondscoach
van het Catalaans voetbalelftal op zich te nemen. Hij stemt toe. Er wordt geprobeerd tegen 'Oranje' te
spelen maar omdat Catalonië geen officiële voetbalnatie is gooit de KNVB het er op dat
het niet in het speelprogramma past. Argentinië toont zich groter, maar wordt wel met 4-2
weggespeeld.
Nevenactiviteiten
Naast zakenman (deels mislukt, varkens, en deels gelukt, voetbalschoenen) verscheen Cruijff regelmatig
exclusief voor de NOS als commentator. Nadat er kritiek komt uit, voornamelijk, het Eindhovense kamp
zegt Cruijf het contract op en houdt de eer voorgoed aan zichzelf.
Hij schrijft columns in de Telegraaf hoewel zijn 'maatje' Jaap de Groot in werkelijkheid de stukjes
schrijft na een wekelijks telefoongesprek met Johan.
Johan is zowel bij Ajax, het Nederlands elftal, als Barcelona adviseur geweest. Hij werd bondsridder en kreeg
van de Catalaanse club het erevoorzitterschap maar dat werd hem enkele maanden later weer afgenomen
door een met wrok doordrenkte nieuwe voorzitter.
Cruijff houdt ook nu weer de eer aan zichzelf en reageert niet. Er wordt beweerd dat dit een extra
motivatie was voor Johan om het bondscoach-schap van Catalonië te aanvaarden. Cruijff zocht
altijd sportieve wraak.
Johan Cruijf is erelid van Ajax, iets wat maar weinigen ten deel valt bij de Amsterdamse club.
Uitspraken
'En uno momento dado' is de titel van een documentaire uit 2004 over de Spaanse jaren van Johan. De
naam van de documentaire refereert aan een uitspraak van Cruijff na een wedstrijd, hij vertaalde
'op een bepaald moment' letterlijk naar het Spaans.
Omdat 'dados' alleen gebruikt worden in verband met door goden verrichte daden geeft deze uitdrukking
extra lading aan zijn bijnaam in Spanje: 'El Salvador', de verlosser. Net als in het Nederlands
hebben woorden en uitdrukkingen van Johan Cruijff de Spaanse taal verreikt.
In Nederland zei Cruijff ooit: "als je zorgt dat je eenmaal meer scoort dan je tegenstander win je".
Maar ook "ieder nadeel heb zijn voordeel" is zo'n uitdrukking waar geen speld tussen te
krijgen is.
De weldoener
Met zijn Cruijff foundation haalde Johan veel geld op voor kansarme kinderen, waar ook ter wereld. Maar
hij maakte ook gelijk zichtbaar wat er met het geld gebeurde.
De Cruyff Courts zijn voetbalveldjes in buurten van steden waar kinderen veilig en onder
begeleiding kunnen sporten. Het brengt kinderen bij elkaar en houdt ze van de straat. Als donateur
kun je bijdragen aan de activiteiten van de Cruijff foundation onder de noemer, 'alleen kun
je niets, je moet het samen doen'.
Jaarlijks wordt er ook een Cruyff Foundation Cup gehouden.
Weetje 02
In dertig jaar heeft Johan Cruijff, als voetballer en als trainer, 64 prijzen gewonnen, gemiddeld dus
twee per werkzaam jaar!
Johan op het randje van de dood, voor de tweede maal
Cruijff, een verstokte roker, kreeg in 1991 een hartaanval, na een operatie stopte hij op
dokteradvies direct met roken en werkte naderhand mee aan anti-roken spotje, zie onder.
Haat liefde met Ajax
Na een eerdere poging Ajax sportief weer aan de top te krijgen zegt Cruijff in 2011 door te gaan pakken en de club te willen hervormen,
'linkom of rechtsom'. Lang vindt hij een tegenspurtelende directie en RvC op zijn weg. De geschiedenis leert ons inmiddels dat als Cruijff
iets wilde het ook gebeurde, de RvC stapte op om ruim baan te maken voor de plannen van Johan.
Weetje 03
Dat Cruijff niet altijd met rugnummer veertien heeft gespeeld weet niet iedereen. Vóór
1970 speelde hij met '9', maar ook met de rugnummers '8' en '10' speelde hij sporadisch.
De eerste keer dat Cruijff met '14' speelde was op 30 oktober 1970. Johan had een tijd langs de kant
gestaan door een blessure. Gerrie Mühren had zijn shirt niet bij zich dus moest hij eigenlijk met
nummer 14 spelen, omdat Cruijff al een tijd niet gespeeld had en die wedstrijd, tegen PSV, weer voor
het eerst meedeet liet hij Gerrie Mühren met '9' spelen.
Omdat de wedstrijd gewonnen werd koos Johan vanaf die wedstrijd voor rugnummer 14.
Toch zou hij soms nog een ander rugnummer toebedeeld krijgen maar voor de buitenwacht IS Johan Cruijff
'nummer 14'. Bij Ajax zal nooit iemand anders dan Johan Cruijff met rugnummer 14 spelen.
Tussen geloof, hoop en liefde
Cruijff was 'Jopie' voor intimie, hij hield van zijn vrienden, ook al waren dat er in werkelijkheid niet veel. Zijn vrouw Danny is hij
altijd trouw gebleven, in 1968 trouwden zij, weer die 68 hè. Johan stond in de schijnwerpers, daar had Danny geen behoefte aan,
wel was zij medebepalend in de keuzes die werden gemaakt. Maar dat is eigenlijk niet meer dan normaal.
Daar waar zijn broer overhoop lag met diens dochter Estelle (inderdaad, die later met Gullit trouwde en daarna een affaire had met
Badr Hari) leek het in de familie Johan en Danny Cruijff 'pais en vree'.
Johan was een man van hoop, hij gaf hoop, maar had ook hoop, een 'goede afloop' was iets waar Johan eigenlijk altijd in geloofde. Om dan maar
gelijk het laatste delicate onderwerp aan te snijden, het geloof. De een zei dat Johan niet geloofde, de ander wel. Ik weet hoe het zit. Johan zei
dat als er een God was het toch raar was dat 22 spelers voor aanvang van een wedstijd een schietgebedje deden er toch niet altijd een
gelijkspel uit de koker rolde.
Zo nuanceerde Johan het geloof, maar het meest sprekende voorbeeld dat Johan geloofde dat er meer tussen hemel en aarde was is het volgende
voorval. Johan verloor zijn vader op vroege leeftijd, dat heeft hij altijd een gemis gevonden. Niet alleen moest zijn moeder daarom de winkel
sluiten, maar tijdens zijn carrière had hij sommige momenten wel graag willen delen met zijn pa.
Op een dag zei hij: "pa, als je hier bent, laat dan mijn horloge stil staan". Er gebeurde niets, maar de volgende morgen stond het horloge wel stil,
daarop ging hij naar zijn schoonvader Cor Coster die horloges kon repareren. Die kon niets vinden, maakte het horloge schoon en gaf het klokkie
tikkend en wel terug aan Johan. De volgende morgen stond het weer stil. Johan opnieuw richting Cor.
"Echt Johan, er is niets mis met dat horloge, kijk, het loopt weer". Toen Johan weer buiten stond zei hij: "nou pa, hou er nou maar mee op, ik
weet dat je er bent". Sindsdien heeft het horloge 40 jaar trouwe dienst gedaan zonder te stoppen, Cruijff heeft nooit meer een ander
horloge gekocht.
Johan zei vaak dat hij hele gesprekken voerde met zijn vader bij diens graf op de Oosterbegraafplaats en dat hij dan altijd goede raad
meekreeg. Slechts één keer zou Johan zijn vader niet om raad hebben gevraagd bij een belangrijke beslissing. Dat was
toen hij in zee ging met een varkensfokker in Zuid-Frankrijk, het kostte Johan vele miljoenen en moest daardoor opnieuw zijn voetbalschoenen
uit de mottenballen halen.
Broer Henny
Veel wil ik niet kwijt over deze man, de twee jaar oudere broer van Johan, die of vol rancune zit of zijn jaloezie nooit de baas is geworden. In
een interview met HP De Tijd liet hij zich over het echtpaar Cruijff eens ontvallen:
"Nee, denk maar niet dat Johan haar zijn mening probeert op te dringen. Hij kijkt wel uit, dan heeft-ie gelijk een week
ruzie. Een wéék? Een máánd!"
Johan Derksen was in 2011 in de Volkskrant misschien wel het duidelijkst over dit interview van Henny Cruijff: "die broer van Cruijff is een
gevaarlijke gek, een eerste klas loser".
Henny is anno 2016 grotendeels zijn geheugen kwijt, hem werd vertelt dat zijn broer was overleden, maar of hij het allemaal nog
begreep weet men niet.
Cor Coster
Op 2 december 1968 kwam Cor definitief in het leven van Cruijff toen Johan met Danny trouwde, de dochter van Cor, een zakenman (horloges
en goud) uit Amsterdam die later ook voetbalmakelaar werd, ondermeer van Johan.
Henny Cruijff is jarenlang de aanjager geweest van geruchten dat Cor Coster tijdens de Tweede Wereldoorlog lid was geweest van de SS.
Het NIOD deed onderzoek en verklaarde dat er nimmer sprake is geweest van lidaatschap, wel zou er sprake zijn geweest van
verplichte tewerkstelling.
Henny bleef volharden en staakte pas in 2010 zijn 'onderzoek' naar het vermeende oorlogsverleden van Coster. Cor was op 13
november 2008 overleden, de families Cruijff en Coster vonden het in 2010 wel welletjes waarop Henny zijn kruistocht tegen de schoonvader
van zijn broer Johan staakte met de woorden: "Ik weet genoeg en stop met het onderzoek", om er aan toe te voegen dat een ieder
die nieuwe feiten heeft omtrent het verleden van Cor zich kan melden bij het NIOD.
Hier sprak naar mijn mening overduidelijk een verzuurde, verbitterde, jaloerse oude man.
Cor was goed voor Johan, hij deed de besprekingen bij barcelona voor hem en Rinus Michels en Johan Neeskens.
De serie Johan
De VPRO wilde meevaren op de goede naam van Johan Cruijff en maakte in 2014 een televisieserie waarin vooral het privéleven
aan bod zou komen. Johan zag niets in de serie, maar kon het ook niet tegenhouden, niemand uit de nabijheid van Cruijff werkte mee aan
de serie die dan ook volledig flopte.
In DWDD werd de serie nog de hemel ingeschreven maar onder andere Martin Koolhoven en Nico Dijkshoorn kraakten de serie af die
in de zomer van 2014 nog een keer herhaald werd.
En Un Momento Dado
Er zijn veel reportages over Johan gemaakt, een daarvan wil ik daar graag uitlichten, de Nederlandse documentaire En Un Momento Dado
uit 2004 die gaat over de jaren in Barcelona.
Museum
Er zou een museum voor Johan moeten komen, maar wist je dat dat er eigenlijk al was? In Barcelona had Johan een schoenenwinkel
met een klein Cruijff museum
Plaza Comercial 3, 08008
Barcelona
Open van maandag tot en met zaterdag van 11:00 tot 20:30 uur.
Cruijff eigenwijs? Welnee!
"Je kunt beter ten onder gaan met je eigen visie dan met de visie van een ander".
Interviews
Johan was nooit te beroerd een journalist te woord te staan, later had hij het zo druk met zijn Foundation dat het wel aangevraagd
moest worden. Uit de enorme keuze aan interviews heb
ik
DEZE IN VI
voor je uitgekozen.
Een stukje eruit:
"Ik slaap prima. Omdat ik alleen nog dingen doe die ik leuk vind. Tegen mijn spelers zei ik vaak dat ik lachende gezichten op het veld
wilde zien. Topsport is een serieuze bezigheid, maar er moet wel wat te lachen zijn. Zo heb ik altijd in het leven gestaan. Weet je wat
het is? In je laatste jas zitten geen zakken. Als je in je kist ligt, heb je niks meer aan status of geld. Dus geniet van de dingen die je
doet. En probeer anderen te laten meegenieten."
Op 25 april 2016 zou Johan 69 jaar zijn geworden, het mocht niet zo zijn. Op 24 maart overleed hij in Barcelona aan de
gevolgen van longkanker, de volgende dag werd Johan in besloten kring gecremeerd.
Op de Middenweg hingen de vlaggen halfstok toen het nieuws
bekend werd dat Johan Cruijff was overleden.
Voor zijn ouderlijk huis waren waren er veel tranen en momenten
van vreugde, anekdotes over Johan, iedereen had er wel een.
Het regende, maar toen Johan in Barcelona gecremeerd
werd, ging in Mokum de zon schijnen, heel bijzonder
Johan is 68 jaar geworden. 6+8=14
Het moest zo zijn.
Helden sterven niet, ze leven eeuwig voort.
Toen ik op de dag van Johans' dood een borrel ging drinken op de Zeedijk zag
ik deze tekening van Johan recht tegenover mij aan de muur hangen.
In Barcelona werd Johan ook door duizenden herdacht
bij een speciaal ingericht plekje.
En dit zegt eigenlijk alles over de mens Johan Cruijff
Condoleanceregister in het Amsterdam Museum
Rouwadvertentie van Ronald Koeman in de Telegraaf
Condoleance registers in de Amsterdam ArenA die spoedig omgedoopt
gaat worden tot Johan Cruijff ArenA Amsterdam, maar da's logisch
3 april 2016, eerbetoon aan Johan in een mars naar de ArenA
en tijdens de wedstrijd Ajax-PEC Zwolle
Cruijf Courts, er zijn er inmiddels 200 over de gehele wereld
Foto van Paul Huf zoals die hangt in het Amsterdam Museum
Johan Cruijff, Klaas Nuninga, Sjaak Swart en Piet Keizer
Ajax pagina's op MokumsNL:
AJAX DE STRUCTUUR VAN DE CLUB VAN RVC TOT DIRECTIE EN BESTUURSRAAD
AJAX IS OUDER DAN WERD GEDACHT (1893 IPV 1900)
AJAX HOE JOODS IS DE CLUB EIGENLIJK? WAAR KOMT DAT 'JOODS' VANDAAN
AJAX NOSTALGIA
AJAX KAMPIOEN 2011 FOTO'S MUSEUMPLEIN VANAF EEN DAK
AJAX JOHAN CRUIJFF
AJAX CRUIJFF PERIKELEN
AJAX EDGAR DAVIDS DAT HEEFT ZO'N JONGEN TOCH NIET NODIG
AJAX DE STRIJD OM DE MACHT
AJAX IS EEN STRAAT IN...ROTTERDAM, GEEN HOND WIL ER WONEN
AJAX EXPERIENCE
AJAX LIEDEREN