Mokums

Bovenste plank humor: Simon Carmiggelt

Een meer dan leuke Amsterdammer
Simon Carmiggelt wordt op 7 oktober 1913 te Den Haag geboren en overlijd in zijn geliefde Amsterdam op 30 november 1987. Simon kennen we vooral als Kronkel, de bijdragen die hij schreef voor Het Parool, maar ook als dagsluiter op de VARA televisie waar hij een column voorlas.
In 1939 trouwde hij met Tiny de Goey die in die tijd moderedactrice was. Zij kregen een zoon en een dochter. Zijn enige broer overleed in een concentratiekamp.

De journalist
Carmiggelt begon bij Het Vaderland als journalist, hij had een socialistische inslag en maakte van zijn politieke hart geen moordkuil. Hij schreef in het begin met name over cultuur, maar begon al snel kleine luchtige bijdragen te leveren.

De Tweede Wereldoorlog
Uit protest tegen de door de Duitsers opgelegde censuur en regulering van de drukpersen ging Carmiggelt voor zichzelf werken, hij schreef een verhaal waarvan iedere dag een deel verscheen, er kwam geen eind aan het verhaal want dan zou hij brodeloos zijn geworden.
In de oorlogsjaren kwam hij 'via via' terecht bij de illegale krant Het Parool. De overheersing door de Duitsers en de dood van zijn broer maakte diepe indruk op Simon die later tegen iedere vorm van totalitaire statuur zou worden, zoals het communisme.

Na de oorlog bleef Het Parool bestaan als bovengronds dagblad. Simon runde er de kunstrubriek en ging weer elke dag kleine stukjes schrijven, de bekende 'kronkels'. In ruim veertig jaar zou hij meer dan 10.000 kronkels schrijven.

Stijl (-vol)
Carmiggelt had humor, hij leek ermee ingeënt. Zijn inspiratie vond hij op straat waar hij dan ook vaak te vinden was. Simon zou gezegd hebben dat alles wat hij schreef autobiografisch was. Zijn humor, noem het cynisme of ironie, ging nooit ten koste van iemand, Simon was een fatsoenlijk mens.
Een van zijn stamkroegen was café Oosterling op de hoek van het Frederiksplein en de Utrechtsestraat.

Oosterling
Café Oosterling is een zeer bijzonder café dat u beslist eens moet bezoeken. Volgens onderzoek door Horeca Nederland is het zelfs de beste kroeg van Amsterdam.
Het interieur omvat onder meer authentieke fusten. De sfeer van vorige eeuwen (!) hangt er nog steeds. Oosterling begon ooit als filiaal van een distilleerderij die via dit soort etablissementen hun drank verkocht. Oosterling is nog altijd een slijterij, iets wat nog maar op enkele plaatsen in de stad voor komt.
Café Oosterling is al sinds meer dan 130 jaar eigendom van de familie Oosterling, nu de broers Marcel en Oscar (vierde generatie.) Zowel de broers als hun personeel worden door de gasten zeer gewaardeerd.

Carmiggelts' hoekje
In de tijd dat Simon onder meer in Oosterling zijn stukjes schreef kwam ik vaak in de Utrechtsestraat, ik herkende hem eens van televisie. Nu was dat niet zo bijzonder want veel bekende Nederlanders woonden er toen in die buurt.
Ik waste vaak hun auto's, dat leverde meer op dan auto's wassen in mijn eigen buurt (het Waterlooplein) want daar kreeg ik hooguit tien gulden voor een hele vieze auto die ik dan met Jiff behandelde want anders was ik mijn hele zaterdag kwijt.
Met de mooie auto's uit de Utrechtsestraat durfde ik dat niet aan maar dat was ook niet nodig want daar kreeg ik minstens het dubbele voor een was- en poetsbeurt en dat wilde ik natuurlijk niet kwijt.
De dame wiens auto ik in mijn eigen buurt een keer per jaar met Jiff schoon kreeg was altijd zeer tevreden totdat ze de auto inruilde en te horen kreeg dat de lak wel wat mat was. Haar nieuwe auto heb ik nooit aan moegen raken.

Maar Carmiggelt was toch iets bijzonders. Op televisie leek hij zo groot maar in werkelijkheid was hij iel en klein. Een prachtige verschijning, hij zat steevast in een hoekje, zijn eigen vaste stek in café Oosterling.
De ontmoeting die ik met hem had duurde niet lang, je stoorde hem niet, hij leek ook duizend meter weg. "Dag jongen", meer was het niet.

Erkenning
Van zijn publiek kreeg hij eeuwenlange bijval, zijn collega's vielen hem nooit af en in feite stierf hij in het harnas. Maar er was ook officiële erkenning. Zo kreeg hij in 1977 de PC Hooftprijs voor zijn gehele werk.
Hij was een van de best verkopende schrijvers, niet in de laatste plaats door het groot aantal boeken dat er van hem uit is gekomen.

Uitspraken van Simon Carmiggelt

   Alleen vrouwen in soepadvertenties vinden het elke dag prettig als hun man thuiskomt.

   De bijbel zegt: 'Drink uw wijn van ganser harte'. Maar het tempo staat er niet bij.

   Mijn waarnemingen zijn zelden waar; toch blijf ik ze nemen.

   Zij droeg een door reptielen bijeengestorven handtas.

   Er bestaan cafés met zo een trage service dat het onmogelijk is er dronken te worden.

Weetjes
Veel stukjes en uitspraken van Simon gaan over drinken, door zijn 'uithuisigheid' om inspiratie op te doen was hij immers ook vaak in een keilewinkel te vinden.
Simon had een drankprobleem dat hij overwonnen leek te hebben, uiteindelijk stierf hij aan de gevolgen van diabetes.
De bijnaam kronkel komt niet van 'hersenspinsel' maar van een wormpje in een van de boeken van Jeanne Roos. Jeanne was een collega van Simon bij Het Parool waarmee hij een relatie heeft gehad.

In de Weteringbuurt is een parkje waarvan een deel een eerbetoon is aan Simon.





Vreemd genoeg is slechts een miniscuul straatje aan de oostkant van het Centraal Station vernoemd naar deze grootse schrijver.

Zaanse Schans

Waar iedere Amerikaan naar vraagt is het houten huisje van Czaar Peter. Het Czaar Peterhuisje is één van de oudste houten huisjes van Nederland en werd in 1632 als arbeidershuisje gebouwd van oud scheepshout.

In dit huisje logeerde de Russische tsaar Peter de Grote toen hij in 1697 het vak van scheepstimmerman leerde.

>>> ...meer over de Zaanse Schans...