Mokums

Oudste koopmansboek van Amsterdam

Heeft u wel eens gehoord van Symon Reyerszoon en Reyer Dircszoon? Ik niet. En volgens mij gaat daar ook niet veel aan verloren, maar toch is het historisch gezien een ijkpunt wat deze twee mannen hebben gedaan, in een ver, ver verleden.

Maar hoe is dit in de Canon van Amsterdam terecht gekomen? Dat geldt wat mij betreft soms ook voor andere onderwerpen, ik heb er zo mijn eigen ideeën over.

Amstelodamum
Het Genootschap Amstelodamum is een stichting die zich tot doel heeft gesteld de kennis van Amsterdam en de belangstelling voor de stad te bevorderen. Meer besef moet vanzelf leiden tot een doelmatiger en breed geaccepteerd bestuurlijk beleid.
Het genootschap geeft sinds 1902 een maandblad uit. Al deze maandbladen zijn digitaal te raadplegen.

In januari 1954 verschijnt de eerste uitgave van de veertigste jaargang van het orgaan van Amstelodamum. Een van de artikelen gaat over:
De Oosterse handel te Amsterdam, een boek van
Mr. N. W. Posthumus, uitgegeven door Uitgeverij E. J. Brill, Leiden, 1953 Het boek handelt over 'Het oudst bewaarde koopmansboek van een Amsterdams vennootschap betreffende de handel op de Oostzee, 1485-1490'.
Het wordt behandeld door Mr. H. van Riel.

Harm van Riel
Van Riel leefde van 1907 tot 1980 en was politicus voor de VVD en kreeg landelijke bekendheid doordat hij zeer extreme standpunten had over onder andere abortus. Hans Wiegel is door hem ooit naar voren geschoeven.
Van Riel studeerde klassieke talen en rechten en was een zeer belezen man en scherp debater en is achter de schermen van de VVD altijd zeer invloedrijk en bepalend geweest. Hij zat in de Eerste Kamer en trok zich in 1976 terug uit de politiek.

Van Riels' hobby was geschiedenis, hij had een fascinatie voor defensie, het leger. Zelf was hij afgekeurd maar had graag Minister van Defensie geworden, door een intern conflict binnen de partij werd hij gepasseerd.
Van Riel heeft diverse publicaties en boekbesprekingen op zijn naam staan over de geschiendenis van Nederland en droeg vaak bij aan uitgaves zoals Amstelodamum.

Het koopmansboek, wel of niet van belang?
Het Genootschap Amstelodamum, bij monde van Harm van Riel, stelt in 1954 naar aanleiding van het uitkomen van het boek van Posthumus: "De uitgave van een deel van de administratie van de Amsterdamse kooplieden Symon Reyersz en Reyer Dircsz is stellig niet meer dan een aanloop geweest; het is oud en daardoor merkwaardig.
Maar ook te primitief en te summier, dan dat het ons op zichzelf, al is het van geleerd commentaar voorzien, veel verder zou kunnen brengen. Het is eigenlijk niet meer dan een simpele reeks notities van dingen, die in de handel van deze personen zijn voorgekomen. Iets is er uit te halen over de aard van door bepaalde Amsterdammers van en naar Dantzig verkochte producten, iets over de prijzen, een klein beetje over de techniek van de handel en dit laatste nog bij wijze van afleiding."

In feite zegt Posthumus dat je maar weinig kunt afleiden over hoe Amsterdam 'groot' is geworden. Maar waar haalde Posthumus dan zijn informatie vandaan? Voornamelijk uit Duitsland, die documenteerden in de die tijd meer en ook nauwgezetter. In vergelijking tot het 'oudste Hollandse koopmansboek' zelfs juweelachtig.
Zonder Posthumus zou dit boek niet te begrijpen zijn geweest, het genootschap stelt namelijk in 1954 na het uitkomen van de verhandeling van Posthumus:
"Nuttig om te publiceren, en belangwekkend voor de specialist. Ook alleen voor hem begrijpelijk. Over de transscriptie, waarover men zichzelf, wanneer men er tenminste verstand van heeft, een oordeel kan vormen, omdat een facsimile van het werk in de publicatie is opgenomen, schijnt men volgens deskundigen, die ik raadpleegde, een enkel maal van mening te kunnen verschillen." Dit, aldus Harm van Riel.

Hiermee zegt hij dat het oudste koopmansboek niet meer is dan wat krabbels die door Posthumus 'vertaalt' zijn naar deze tijd en dat niet alle geleerdern het voor 100% eens zijn met Posthumus. Uit het boek van Posthumus uit 1953 valt verder op te maken dat hij bij zijn studie veel van de uitgebreide Duitse literatuur over de 15de eeuwse handelsgeschiedenis gebruik heeft gemaakt.

Mr. H. van Riel stelt na zijn bespreking van het boek van Posthumus dat de grootheid van Amsterdam nog zeker niet volledig is te duiden maar dat de periode van 1450 tot 1490 nu meer is te overzien en dat anderen een houvast hebben om door te gaan.
Hij sluit af met "Dit is een feit van betekenis in de geschiedenis van Amsterdam. Geschiedschrijving maakte historie." Voor de duidelijkheid, hij heeft het hier over het in 1953 door Posthumus geschreven boek dat onder andere gaat over 'het oudste koopmansboek".

Conclusies
* Het 'oudste koopmansboek' zou zonder het onderzoek, vertaling en toelichting door Posthumus in 1954 nooit te begrijpen zijn geweest.
* Het 'oudste koopmansboek' bestaat slechts uit wat krabbels, enkele verhandelingen.
* Het 'oudste koopmansboek' maakt beperkt deel uit van hetgeen Posthumus in 1954 publiceerde over Amsterdam in de periode 1450 tot 1490.
* Het boek van Posthumus is een vertrekpunt voor verder onderzoek over deze periode dus ook zeker niet volledig.
* De Canon van Amsterdam zwijgt over Posthumus en Van Riel.

De Canon van Amsterdam noemt het 'oudste koopmansboek' maar kan dat alleen doordat Posthumus diepgravend onderzoek heeft gedaan en dus eigenlijk ook de 'credits' zou moeten krijgen in venster zes van de Canon.
Mede aan de hand van zijn toelichting hoe je het boek van Reyerszoon en Dircszoon moet lezen kan er iets meer gezegd worden over de handel en wandel van Amsterdam in de vijftiende eeuw. Ik raad iedereen aan een bezoek te brengen aan het Amsterdam Museum voor een breder en dieper inzicht in de geschiedenis van onze stad.

Ik baseerde me op het artikel van Mr. H. van Riel in:
AMSTELODAMUM
Maandblad voor de kennis van Amsterdam
Orgaan van het Genootschap Amstelodamum
4 1 e J A A R G A N G J A N U A R I 1 9 5 4

Amsterdam Museum
Het AM stelt zich ten doel de geschiedenis van Amsterdam toegankelijk en levend te houden door een zo breed mogelijk publiek aan te spreken. Kalverstraat 92
Telefoon 020 52 31 822

Het oudste koopmansboek is venster 6 van de Canon van Amsterdam.
   TERUG NAAR DE CANON OP MOKUMS

Gas en water socialisme

Tegen wil en dank moest Amsterdam zorgen voor het ophalen van het huisvuil, schoon drinkwater, goedkoop electriciteit, enzovoort. De burgerij diende goed verzorgd te worden. Maar de gemeente liet dit tegen de zin van het volk over aan private instellingen die teveel geld vroegen en het werk niet goed deden.

Ook was er veel armoede, vooral in de Jordaan en rond de Nieuwmarkt tot aan het Waterlooplein.

>>> ...meer over het gas en water socialisme...

Geen Website? Voor kleine bedrijven in Amsterdam heb ik een totaalproduct, ik maak persoonlijk met u goede en eerlijke afspraken voor een succesvolle website. >>> KLIK HIER <<< Wat En Waar? De Jordaan Mokums Mataglap - knettergek Heuler - meeprater Mansjen - geld ophalen Jeremiade - oeverloos gezeur Kaskenade - druk maken om niets, ophef  >>> PLAT AMSTERDAMS <<< Wat blaadjes Happy Ending niet en wel wat je denkt Parkeerplaats Amsterdam niet echt eenvoudig Oudste huis van de stad is dat wel zo? Keizerskroon Rood, blauw of toch goud? De Lommerd snel geld lenen Nieuwsbrief schrijf je gratis in