Mokums

Sinterklaas in Amsterdam

Wat een commotie rondom Zwarte Piet. Is dit nu een typisch Nederlands feest, waar vindt het zijn oorsprong en waarom vinden we het allemaal zo prachtig om kinderen voor de gek te houden met een verklede man die dikwijls nog een familielid blijkt te zijn ook?

Sinterklaas (of beter, Sint-Nicolaas) is de hoofdrolspeler in een sage die drie weken duurt en zijn hoogtepunt vindt op 5 december als het pakjesavond is en zijn dieptepunt de volgende morgen als de goedheiligman in rook lijkt te zijn opgegaan.

Sinterklaas is een kinderfeest dat alleen in gebieden wordt gehouden waar Nederlands wordt gesproken. Nederland, België, Suriname en de Antillen dus. En toch is de man geen Nederlander en zou hij in in Spanje wonen terwijl hij daar toch echt nog nooit geweest is, noch komt. Kan het nog gekker?

Zwarte Piet, het is niet anders
Sinterklaas wordt bijgestaan door wat helpers, die zijn allemaal zwart. Deze zwarte pieten zijn de laatste jaren omstreden want een zwarte Sinterklaas en witte Pieten zou toch ook moeten kunnen. Nou, dat lijkt me wat lastig uitleggen aan uw kind en er is vast wel iets anders te bedenken waar we ons druk over kunnen maken. En laten we eerlijk zijn, een kind is geen racist, als iemand onderscheidt maakt tussen zwart en wit dan is dat aangepraat.

Dat piet zwart is heeft niets met slavernij te maken maar met de schoorsteen waar hij doorheen moet.

Kinderen
Sinter Claes is beschermheilige van Amsterdam, maar tevens van kinderen. Het verhaal gaat dat hij drie vermoordde kinderen weer tot leven wekte. Op de Dam is een gevelsteen te vinden waarop dit tafereel staat afgebeeld.

Over de daken
Kinderen zetten hun schoen en als ze geluk hebben ligt daar 's morgens wat in. Sinterklaas rijdt met zijn paard en pieten over de daken om via de schoorsteen presentjes voor de kinderen te droppen. In een boekje van Jan Schenkman staan plaatjes waarin voor het eerst een Sint Nicolaas met zijn pieten over de daken rijdt en cadeautjes door de schoorsteen werpen. Zeer waarschijnlijk heeft dit boekje uit 1850 model gestaan voor de mythe dat zelfs door een brandende schoorsteen de pakjes ongeschonden in de schoentjes van de kinderen terechtkomen.

De schoen
Het was Bredero (een schrijver uit Amsterdam, hoe kan het ook anders) die vier eeuwen geleden een toneelstuk schreef waarin het Sinterklaasfeest voorkwam, hij beschreef een jongetje die de volgende dag allerlei snoepgoed en cadeau's in zijn schoen vond.
Eerdere beschrijvingen over 'de schoen zetten' zijn er niet dus moeten we aannemen dat dit fenomeen dateert uit de zeventiende eeuw.

De roe
Lijkt de roe bedoeld om stoute kindertjes te straffen, de waarheid is, zoals zo vaak, weer net even anders. De pieten hebben een roe bij zich om de schoorsteen te vegen waar ze doorheen moeten, het zijn immers meestal de pieten die het 'vuile' werk op moeten knappen.

En die Klaas, was hij een Spanjaard of een Turk?
Sint-Nicolaas is geboren, getogen en gestorven in Turkije in 280 na Christus en bereikte de voor die tijd respectabele leeftijd van 62 toen hij op 6 december 342 stierf en ter plaatse werd begraven. Hij staat te boek als een vrijgevig man.
Zijn graf werd zevenhonderd jaar na zijn dood heimelijk naar Italië overgebracht als het gebied door moslims wordt bezet. Het deel waar hij terechtkomt is van Filips de Tweede die ook Spanje bestuurt, hieruit wordt afgeleid dat er gedacht wordt dat Sinterklaas in Spanje woont terwijl hij daar dus nooit is geweest.

De mythe is nu dat Sinterklaas op 6 december jarig is en de avond ervoor geen cadeau's krijgt, maar juist geeft. In werkelijkheid is het dus zijn sterfdag.

De mythe wordt mede in stand gehouden om hem jaarlijks per boot aan te laten komen en om kinderen angst te laten houden voor 'de zak van Sinterklaas' die vol stoute kindertjes zit en mee terug gaat naar Spanje. Sint Nicolaas is patroon (beschermheilige) van de zeelieden, vandaar de stoomboot hoewel een vliegtuig toch veel handiger zou zijn voor een man op leeftijd (!)

Katholiek! Dus ruzie met protestanten en moslims
De man is een heilige en zal vast nooit gewild hebben dat we zouden bakkeleien over zijn persoon en geloof. In Amsterdam stoot men andere geloven niet voor het hoofd dus is de mijter van de Amsterdamse Sinterklaas neutraal, het kruis is weggelaten.
In vroeger dagen moest Sint zelfs een paar jaar verstek laten gaan en het is nog maar amper honderd jaar geleden dat in sommige delen van Nederland het feest niet op school gevierd mocht worden.

Vanaf 1480 komen er al Sinterklaasmarkten voor die op een gegeven moment door de aanhoudende Protestantse protesten uit het straatbeeld verbannen werden. Het feest werd vervolgens alleen nog thuis gevierd. Pas aan het eind van de negentiende eeuw mochten er weer straatfeesten worden georganiseerd.

Snoepgoed, niet geven, nee, gooien
Sint Nicolaas staat dus te boek als een vrijgevig man. De overlevering zegt dat hij 'met geld smeet', dat zou een kostbare aangelegenheid worden. Omdat er vanuit Spanje veel zoete lekkernijen kwamen (en komen) is het gooien gebleven, maar de munten zijn vervangen door snoepgoed.
Dit verklaart dus ook dat er vaak munten van chocolade tussen het snoepgoed zitten.

Kledij van de Sint
De mijter, staf en het gewaaad van de Sint is niet alledaags. Het doet zeer sterk denken aan de bisschoppen van deze tijd, niet in de laatste plaats de Paus. Dit is ook niet zo verwonderlijk omdat Sint Nicolaas katholiek is en bisschop. Met name bisschoppen droegen mutsen die de vorm hadden van de huidige mijter. Overigens dragen de Paus en zijn bisschoppen soortgelijke mijters.

De staf staat voor de kerk en symboliseert het herderschap dat uitgaat van de drager ervan. De mantel is een rood gewaad waaronder de Sint van alles en nog wat kan dragen. In vroeger dagen was dat echter voorgeschreven want de diverse onderdelen hadden ook een kerkelijke betekenis.

Leuk weetje, de letters, de nootjes, het strooien en de zak verklaart!
De huidige chocoladeletters waren ooit van zoet brood. Er werden namelijk cadeautjes aan kinderen gegeven maar net als nu moest het wel een verrassing blijven. Tegenwoordig worden er ook pakjes verzameld en pas op pakjesavond mag je die openmaken, vroeger werden de cadeautjes niet verpakt maar onder een doek of in een sloop verstopt.
Om te weten wat voor wie wat was lag er een letter op de zak, die letters stonden voor de eerste letters van de namen van de kinderen. De 'zak van Sinterklaas' komt hier dan ook vandaan, het was gewoon een sloop.

Het strooien van snoep heb ik deels al verklaard (de vrijgevigheid van de Sint) maar er is een tweede betekenis. Als je iemand iets in zijn handen geeft weet hij wie het geeft, het was de bedoeling van Sint Nicolaas om iets te geven zonder dat de ontvanger wist van wie het kwam, vandaar de 'lootjes trekkerij'.

Pepernoten worden verward met kruidnoten die harder en rond zijn, we noemen de kruidnoten pepernoten en de echte pepernoten kennen veel mensen niet, zeker de kinderen niet.

Amsterdam, altijd bijzonder
Commercieel gezien kan de Sint het beste in de zomer binnenwandelen want de verkopen stijgen als de goedgeefse man in het land is. Maar zo rond 15 november is toch wel de dag dat hij er moet zijn. Dat is al meer dan zeventig keer zo gedaan sinds 1934.

Nadat enkele jaren het feestje bijna gedegradeerd was tot een arremoedig samenzijn is de intocht in Amsterdam nu de grootste kinderhappening ter wereld. Sinterklaas rijdt op zijn paard Amerigo door de stad, zijn pieten delen snoepgoed uit aan de tienduizenden kinderen die uitgelopen zijn om een glimp van de goedheiligman op te vangen.

In 2012 nam onze burgemeester Eberhard van der Laan een lied op ter ondersteuning van de Stichting Sinterklaas Intocht Amsterdam. Door het kopen van een download van het speciale Sinterklaaslied gezongen door burgemeester Van der Laan, geschreven door Harry Slinger hielp je mee de kosten van de intocht te drukken.
Het lied, hieronder de tekst, is geschreven door Harry Slinger (voormalig Drukwerk.)

Sinterklaas die hoort bij Mokum
Sinterklaas is Amsterdam
Sinterklaas u moest eens weten
Wie de stad hier binnen kwam
Sinterklaas is van ons allen
Arm of rijk, groot en klein
Sinterklaas is burgervader

Tot vijf december en dat is fijn
Waar de Amstel mengt met het IJ
staan wij te wachten o, zo blij
want daar heel in de verte
op de stoomboot bij de boeg
je zou hem niet herkennen
als hij niet zijn mijter droeg
daar staat hij onze eigen Sint
met een pak voor ieder kind

Sinterklaas die hoort bij Mokum
Sinterklaas is Amsterdam
Sinterklaas u moest eens weten
Wie de stad hier binnen kwam
Sinterklaas is van ons allen
Arm of rijk, groot en klein
Sinterklaas is burgervader

Zo als velen uit een ver land
is Sint elk jaar ‘n vaste klant
want al komt ie van verre
hier voelt hij zich heerlijk thuis
in onze stad met zoveel mensen
is de Sint een kind aan huis
kijkt wie goed is en wie slecht
samen met zijn trouwe knecht

Sinterklaas die hoort bij Mokum
Sinterklaas is Amsterdam
Sinterklaas u moest eens weten
Wie de stad hier binnen kwam
Sinterklaas is van ons allen
Arm of rijk, groot en klein
Sinterklaas is burgervader

Het programma is meestal als volgt

  Om 11.30 uur komt de Sint aan bij het Scheepvaartmuseum waar burgemeester Eberhard Van der Laan hem welkom heet
  Om 12.30 uur vertrekt de stoet via de Prins Hendrikkade richting het Damrak
  Om 13.30 uur passeert de stoet de Dam om verder te gaan via de Munt, het Weteringcircuit en de Weteringsschans richting het Leidseplein
  Om 15.30 komt de Sint aan op het Leidseplein
  Om 16.00 uur houdt Sinterklaas een toespraak vanaf het balkon van de Stadsschouwburg waarna het feest eindigt, voor die dag althans

VOLG DEZE SITE ALS HET WEER ZOVER IS VOOR ACTUELE INFORMATIE: SINT IN AMSTERDAM

Sinterklaas in België, net even anders
In België wordt ook het Sinterklaasfeest gevierd, maar niet op 5 maar op 6 december. Daar wordt een totaal andere wending gegeven aan de geschiedenis dan zoals wij die kennen. Vast staat dat Nicolaas van Myra op 6 deecember stierf, de Belgen zeggen dat hij toen jarig was maar geen cadeau's kreeg maar gaf.

Sinterklaas als hobby
Frank is helemaal gek van Sinterklaas. Zijn hobby en passie is het verzamelen van alles wat met Sinterklaas te maken heeft Zwarte Piet. Neem een kijkje op zijn site, erg leuk.

Theater Carré

Toon gaf in 1963 zijn eerste one-man-show, uniek in de geschiedenis van het varieté. Publiek en pers waren direct enthousiast. Deze succesformule zou later door onder andere Seth Gaaikema, Herman van Veen, Paul van Vliet, Herman Finkers, Freek de Jonge en Youp van ‘t Hek in Carré gekopieerd worden.

André van Duin behaalde in Carré grote succesen met zijn revuespektakels.

>>> Lees meer over Koninklijk thater Carré

Geen Website? Voor kleine bedrijven in Amsterdam heb ik een totaalproduct, ik maak persoonlijk met u goede en eerlijke afspraken voor een succesvolle website. >>> KLIK HIER <<< Wat En Waar? De Jordaan Mokums Mataglap - knettergek Heuler - meeprater Mansjen - geld ophalen Jeremiade - oeverloos gezeur Kaskenade - druk maken om niets, ophef  >>> PLAT AMSTERDAMS <<< Wat blaadjes Happy Ending niet en wel wat je denkt Parkeerplaats Amsterdam niet echt eenvoudig Oudste huis van de stad is dat wel zo? Keizerskroon Rood, blauw of toch goud? De Lommerd snel geld lenen Nieuwsbrief schrijf je gratis in