Mokums

Jan de Bie, een rasechte Jordanees

Zeg je Jordaanfestival dan zeg je Jan de Bie. In de Jordaan net zo bekend als Sinterklaas in Nederland. Alleen is Jan wat jonger.
Jan schreef een artikel voor de website van het festival:

Wat er vooraf allemaal gebeurde op 15 September 2011, donderdag om 14.00 uur

De politie en gemeente vroegen of we nog even langs wilden komen om de laatste puntjes op de spreekwoordleijke 'i' te zetten, dus wij er naar toe; een hele delegaties was aanwezig. Niet iedereen kenden wij. Ons werd te verstaan gegeven dat het Jordaanfestival wel door kon gaan maar dan zonder de Topperso mdat men bang was dat het te druk zou worden, 25000 mensen hadden ze geschat die daar op af zouden komen

Ze wilden de Burgemeester negatief adviseren, daar kwam dus een discussie over dat wij het daar niet mee eens waren, we stapten op en gingen naar de Appeltjesmarkt om het de jongens mede te delen, die waren al druk bezig met de podiumverlichting, je wil het niet weten, teleurgesteld gingen ze op het podium zitten waar het licht al brandde, Vele, vele vragen kwamen op ons af en we konden alleen maar zeggen dat we om 16.00 uur een belletje zouden krijgen van het stadhuis met de eindbeslissing.
Dat kwam een half uur later, de mededeling was 'zonder Toppers',je vraagt je wel eens af of je zelf niet meer mag uitmaken na 37 jaar wie je als artiest neemt, Amsterdam word steeds gekker riep men dan ook in koor. Wij zijn als wijze mensen toen met z'n vieren ergens gaan zitten want we lieten het er niet bij zitten, we moesten vechten zoals we al zo vaak gedaan hebben voor het Jordaanfestival
Pelle, Niels, Wim en mijn persoontje, zeker tot 00.30 uur maar we waren eruit met een alternatief.

Wim en ik zouden de volgende dag gaan bellen naar verschillende bureau's toen we werden gebeld door het stadhuis of we om 12.00 uur wilden komen, ook daar zaten weer andere mensen bij die de vergadering leiden en vertelden dat René Froger bij ons kon zingen, men was van gedachten veranderd. Dacht ik althans, maar het bleek dat de Burgemeester hier helemaal niets van afwist en dat het besloten was door de stadsdeelvoorzitter van centrum, en of ik er tevreden mee was? Nee dus.

Ik vond dat Gerard Joling daar ook bij moest omdat al een week bekend was dat die ook mee zou doen, ze keken mekaar een beetje aan en konden zich daar wel in vinden, dus duidelijk een besluit van de Burgemeester van Amsterdam: Eberhard van der Laan, men vroeg of ik nu tevreden was en zij ja, hoewel ik betreur dat Gordon en Jeroen er niet bij waren terwijl ze ook prodeo zouden optreden,

De politie en wij waren verders blij, en konden weer onze normalen dingen doen waar we mee bezig waren, het waren volle dagen aan publiek geweldig, geen 25000 mensen maar gezellig waar volop feest werd gevierd met ze allen met vele mensen uit andere steden en geen relletjes waar men bang voor was. De regen viel erg mee (was ons gegund.) Het was een feest waar Amsterdam TROTS op mag zijn, men ging voor de gezelligheid. Ik heb er dit jaar bijzonder van genoten en was trots dat niemand ons in de steek heeft gelaten, media bedankt, wat een publiek,

Ik wil alle artiesten bedanken voor hun prodeo optreden en geweldige inzet, ik wil John de Mol en René Froger heel erg bedanken, ik was trots op jullie Jordaanse hart, ik vertel dit aan jullie omdat je daar recht op hebt.

Dank jullie wel en tot volgend jaar!!!

Wil je nog foto's bekijken of bestellen dan moet je naar http://www.arnold-fotovideo.nl

In 2007 gaf Jan een interview aan Ondergrond.TV en Jan wees me daar onlangs op omdat ik oude foto's en mooie anekdotes zoek.

Hieronder het interview zoals dat eerder op het 'videoblog over Amsterdamse undergound' werd gepubliceerd, de foto's zijn een doorlink van het blog.

Oude Amsterdammers en hun jonge daden: Jan de Bie
Jan de Bie (66), al 32 jaar organisator van het Jordaanfestival, weet hoe het was toen de Jordaan nog een volksbuurt was en yuppen nog niet bestonden. Aan de hand van Jordanese liedteksten komen herinneringen boven. Jan is de derde in een serie over oude Amsterdammers en hun jonge daden.

In Amsterdam heb ik mijn hart verloren
Als ouwe toffe jongen, zo recht uit de Jordaan
Daar ben ik in een keldertje geboren
En ga daar heel m'n leven, beslist niet meer vandaan
Johnny Jordaan, Bij ons in de Jordaan

Zijn familie woont er al sinds 1628 (!), hij zelf werd er in 1941 geboren, en Jan gaat er ook nooit meer weg: de Jordaan. "Ze zullen me hier uiteindelijk de trap af moet dragen." Verhuizen naar Almere of Purmerend, zoals veel Jordanezen in de loop van de jaren gedaan hebben, wil hij niet.
"Ze hebben elkaar gek gemaakt, ze wilden allemaal een grotere woning met een tuintje d'r bij. 'Voor de kinderen', zeiden ze dan. Heb ik nooit nodig gevonden, ik ben hier opgegroeid en ik ben toch ook goed terecht gekomen?
Wij speelden gewoon hier op straat hoor, niks mis mee." Een hoop mensen hebben later ook spijt gekregen van hun verhuizing. Bleek het toch ook niet alles te zijn, in Almere."

Wanneer je voor een cent geboren bent
Dan word je nooit een heitje
Dan eet je geen asperges in een chique tent
Maar thuis een bietje met een preitje
Johnny Jordaan, Als je voor een cent geboren bent

De Jordaan, bij de stadsuitbreiding in 1612 gebouwd als wijk voor arbeiders en immigranten, is de laatste dertig jaar steeds meer in een yuppenwijk veranderd, vindt ook Jan. "Het zijn een ander soort mensen.
Het is bijvoorbeeld aan een paar yuppen te danken dat het Jordaanfestival niet meer op de Westermarkt mag, waar het toch hoort. Ze klaagden over overlast en ze vonden de muziek ordinair. Kom hier dan niet wonen als je dat vindt, denk ik dan."

Toch vindt hij lang niet alle nieuwkomers slecht. "Zeker niet, er zijn een paar die het voor iedereen verzieken. Maar als er nooit rijkere mensen in de Jordaan waren komen wonen, was het hier al lang plat gegooid.
Zij knapten hun huizen op en zorgden ervoor dat er aandacht kwam voor het historisch belang van de wijk, zodat de sloop werd tegengehouden en alles opgeknapt werd. Daardoor ziet veel hier er nog uit zoals zestig jaar geleden."

We voelen ons verbonden met elkander
Want zit j'in de zorgen of in de ratsmodee
Dan helpt de een zoveel ie kan de ander
Zo zijn de Jordanezen, ze leven met je mee
Johnny Jordaan, Bij ons in de Jordaan

Saamhorigheid was één van de belangrijkste kenmerken van de oude Jordaan. "Er was eenheid door armoede. Als er iemand uit de buurt jarig was, zamelden we met z'n allen geld in om een feestje te kunnen geven.

Ook werd er bijvoorbeeld kleding aan anderen in de wijk doorgegeven als iemand eruit gegroeid was. Veel handel ging ook via mensen uit de buurt. Voor alles was er wel een mannetje. Had je een horloge nodig, dan ging je daarvoor naar een bepaald persoon en een paar dagen later had je er één.
Verdiende hij wat geld omdat ie het kon regelen, en had jij een horloge. Mooi toch? Dat er veel op straat werd geleefd omdat de huizen zo klein waren hielp ook mee. "Daardoor had je sowieso meer contact met iedereen."

Zo een paar maal in de week, dan brengt een jofel pierement
Bij ons wat muzikale zonneschijn
En zodra 't orgel draaien gaat, komt iedereen op straat
Want geen een, die zal meer binnen kunnen zijn
Johnny Jordaan, Als 't orgel speelt

Bijna iedere gelegenheid werd aangegrepen om een feestje te vieren. "Dan zamelden we geld in zodat er een orgel kwam spelen, kwam de citroenjenever tevoorschijn en dansten de mensen op straat. De wals voornamelijk."

De orgels kwamen bij G. Perlee uit de Westerstraat vandaan. "Omdat ze uit de buurt kwamen zijn de orgels zo verbonden met de Jordaan." Tegenwoordig zijn er mensen die in de Jordaan wonen die klagen over de orgelmuziek. Iets wat op weinig begrip van Jan kan rekenen.
"Die muziek is écht Jordaans, dat hoort er gewoon bij. Alsof die housemuziek zo goed is."

Oh Johnny, zing een liedje voor mij alleen
Oh Johnny, want voor mij ben je nummer een
Zing een lied met een lach en een traan
In je stem klinkt de hele Jordaan
Tante Leen, Oh Johnny

De muziek, daar is de Jordaan waarschijnlijk nog het bekendst om. Jan weet wel hoe dat komt. "Jordanezen hebben Amsterdamse branie, dus die durfden wel op een podium te klimmen om te zingen. En in de arme Jordaan was zingen echt nodig als een uitlaatklep, de mensen zongen hun verdriet weg.

Daar komt ook de bekende snik in de stem vandaan." Bekende zangers als Willy Alberti en Johnny Jordaan traden gewoon op straat op. "'Kom effe zingen Johnny', zeiden we dan. En dan kwam ie."
Jan's vader zorgde soms voor een geluidsinstallatie. "Mijn vader werkte in de Edisonbioscoop aan de Elandsgracht, waar nu die tapijthal is. Hij haalde dan stiekem één van de twee luidsprekers achter het filmdoek vandaan en die zette hij in de straat.
Daar sloot hij een microfoon op aan, er kwam een drumstel en een accordeon bij, en spelen maar. Dat was echt fantastisch hoor!"

Voor meer informatie over het Jordaanfestival KLIK HIER

De Lommerd

De Stadsbank van Lening wordt in de volksmond lommerd genoemd. De lommerd is in feite een bank waar je geld kunt lenen tegen een onderpand. Het gaat dan vaak om een schilderij, het tafelziver of een oud servies maar het kan net zo goed je trouwring of gouden ketting zijn.

Ik lees hele vreemde verklaringen voor de term lommerd, zo zou het vaak om lompen gaan die men verpand maar dat kan ik haast niet geloven want voor de belener waren het waardevolle zaken en de bank gaf alleen geld als er waarde zat in het beleende artikel.

>>> De Stadsbank van Lening