Mokums

De Oude Schans verfraait

Nu ik toch met torens bezig was (Schreierstoren) gelijk maar die lange Jan die een eindje verderop staat en waar ikzelf iets meer mee heb, het waarom daarvan is gebaseerd op sentiment.

De toren staat dus aan de kop van de Oude Schans en begint waar de Sint Antoniesbreestraat ophoudt, toen de Oude Schans werd gegraven en de klei twee kades vormden werd deze de Sint Antoniedijk genoemd, pas later werd dat de Oude Schans.
De toren bestaat uit twee delen, sinds de bouw in 1516 (door stadsarchitect Hendrick de Keyser) maakte de toren deel uit van de verdedigingslinie van Amsterdam maar toen het die functie door uitbreiding van de stad verloor wist men eigenlijk niet wat men met de toren aan moest. De toren kwam immers binnen de stadsgrenzen te liggen en direct gevaar voor aanvallen was er niet meer.
Bijna een eeuw later (1606) werd er een deel bovenop de stompe toren gebouwd met klokken, van alle vier de windstreken kon je nu via de bijna vijftig meter hoge toren zien hoe laat het was.

Enkele jaren later bleek dat het geheel te zwaar was voor de ondergrond, de toren was niet op palen gebouwd en zakte aan een kant weg, scheerlijnen hielpen niet waardoor er uiteindelijk besloten werd de fundering te verstevigen. Maar toen gebeurde er iets wat nimmer is opgehelderd. Het slagwerk ging een eigen leven leiden.
Zo nu en dan sloeg het op de vreemdste momenten om dan enkele dagen totaal geen geluid meer voort te brengen. Twee eeuwen lang had de toren diverse functies totdat men halverwege de negentiende eeuw besloot de Montelbaanstoren te slopen, dat werkd voorkomen en de gemeente vestigde er het Stadswaterkantoor in. Het gebouw moet echter regelmatig verbouwd worden, de gemeente besloot vanwege de hoge kosten het te verhuren, helaas wilde niemand de dure huur opbrengen.
Nu geeft de toren sinds enkele jaren onderdak aan een Stichting die opkomt voor de belangen van homo- en transseksuele allochtonen.

Weetje 01
De bijnaam van de Montelbaanstoren is Malle Jaap vanwege het eerder beschreven klokkenspel dat bij tijd en wijlen spontaan klonk.

Waar komt de naam vandaan?

Waarom de Montelbaanstoren heet zoals die heet is niet zeker. Een wellicht voor de hand liggende verklaring kan zijn dat een verdedigingsfort doorgaans 'kantelen' bevat die aanvallen van vijanden moet weerstaan, deze kantelen waren vierkante blokken bovenop torens en muren. De Montelbaanstoren had een ronde gesloten bovenkant.
Geen 'kanteel' maar een 'monteel', naar de vorm van de maan.

Een tweede verklaring is dat de toren van het kasteel van Monteauban in Zuid-Frankrijk model heeft gestaan voor de toren in Amsterdam, Montebeau is Frans voor Montelbaan. Maar wat dan de link is tussen Amsterdam en dit Franse plaatsje? Ik heb werkelijk geen idee.

Een oude gevelsteen die gemetseld zou hebben gezeten in een huis, dat op de plek of er vlakbij zou hebben gestaan, toonde de naam 'Montelbaan'. Het kan zijn dat dit huis moest wijken voor de toren.

Een lijnbaan was een werkplek voor bijvoorbeeld een touwvlechter, op de plek waar nu de toren staat zou een vlechter hebben gewond die Montel (of Monkel) heette en de lijnbaan zou naar hem zijn vernoemd.

Je zou zeggen dat als je iets vernoemd naar iemand je er een 'S' bij plaats, 'de toren van Montelbaan' zou dan Montelsbaantoren worden en niet Montelbaantoren zonder 'S'. Ik heb geen idee welke van de vier 'verklaringen' de meest logische is, misschien wel een geheel andere.

Weetje 02
Wat dan wel weer gek is, vlakbij de Montelbaanstoren is een straat die de naam Montelbaanstraat draagt, en daar ontbreekt dus de 'S'.

Weetje 03
Rond 1593 komen de eerste Duitse Joden naar Amsterdam, zij kozen de buurt rond de Montelbaanstoren uit als ideale plek. Vanaf 1618 telt Amsterdam een Joodse gemeenschap die groot genoeg is om een synagoge te onderhouden, deze bevond zich in de Jodenbreestraat. In 1675 werd het gebouw alweer afgebroken.

De naam van deze toren heeft niets met 'schreien' (huilen) te maken

De stadsmuur maakte een scherpe bocht, op deze hoek werd de Schrayershoucktoren geplaatst, 'schray' betekent 'scherp' en 'houck' staat voor 'hoek'. De toren is dus vernoemd naar deze bocht.

Dat er later 'schreiers' van gemaakt is en dat dit wordt opgehangen aan de wenende vrouwen is onzin. Tot in het midden van de vorige eeuw is de toren nog in gebruik geweest maar inmiddels dient de prachtige toren als trouwlocatie en horecagelegenheid waar je prima kunt eten en even in Middeleeuwse sferen vertoeft.

>>> SCHREIERSTOREN

Geen Website? Voor kleine bedrijven in Amsterdam heb ik een totaalproduct, ik maak persoonlijk met u goede en eerlijke afspraken voor een succesvolle website. >>> KLIK HIER <<< Wat En Waar? De Jordaan Mokums Mataglap - knettergek Heuler - meeprater Mansjen - geld ophalen Jeremiade - oeverloos gezeur Kaskenade - druk maken om niets, ophef  >>> PLAT AMSTERDAMS <<< Wat blaadjes Happy Ending niet en wel wat je denkt Parkeerplaats Amsterdam niet echt eenvoudig Oudste huis van de stad is dat wel zo? Keizerskroon Rood, blauw of toch goud? De Lommerd snel geld lenen Nieuwsbrief schrijf je gratis in