Mokums

Vlooienburg

Het Waterlooplein (link) wordt ook wel 'vlooienmarkt' genoemd. Nu zijn er in veel landen vlooienmarkten, dat staat voor de handel die er op deze markten wordt aangeboden: tweedehands. Vaak zijn het lompen en oude huisraad.
Maar de markt op het Waterlooplein heeft de bijnaam 'vlooienmarkt' wel heel toepasselijk gekregen want dit plein heette ooit Vlooienburg.
Hoe dat zit en waar de naam 'Waterlooplein' vandaan komt en wanneer er voor het eerst markt werd gehouden lees je op deze pagina.

1882
De markt begint meer dan een eeuw geleden maar misschien is dat wel minder lang geleden dan u dacht. Ook ik had het idee dat hier al eeuwen markt werd gehouden maar niets is minder waar want pas in 1882 werd de gracht gedempt die voor de Mozes en Aäron kerk uit 1841 liep.
Het water is goed te zien op een schilderij van J. Lamers uit 1880 die je op mijn fotopagina (link) vergroot kunt zien.

Jodenhoek
Vanaf het eerste moment (zestiende eeuw) dat er zich Joden in Amsterdam vestigden kozen ze de Sint Anthoniesdijk als favoriete plek. Er was al snel te weinig plek voor de enorme toestroom waardoor de noodzaak ontstond een deel van de Amstel te dempen.
Zo ontstond in 1593 een eiland direct achter, wat we later en nog steeds, de Jodenbreestraat noemen. De naam was Vlooienburg.
Vlooienburg vormde met Uilenburg en Rapenburg de Amsterdamse Joodse buurt, ook wel de Jodenhoek genaamd.

Vlooienburg
De naam Vlooienburg wordt volgens mij ontleend aan de watervlooien die talrijk waren op het eiland. Dit kwam doordat het water van de Amstel nog in open verbinding stond met de Zuiderzee en er dus getijden waren in de wateren.
Juist rondom het eiland Vloonburgh, zoals het oorspronkelijk heette, waren de vlooien talrijk, de naam werd daardoor verbasterd tot Vlooienburg. Nu ben ik wel de eerste die gelijk toegeeft dat mijn lezing nergens bevestigd wordt omdat er simpelweg niet veel over te vinden is.

De naam is lang zo gebleven, toen het water voor de kerk gedempt werd ontstond de markt, in feite dus op het eiland, vandaar dat men ook sprak van 'vlooienmarkt'. Kan het zijn dat 'the flea market' zoals men in andere landen lokale tweedehands markten ook wel pleegt te noemen afkomstig is van de Amsterdamse vlooienmarkt? Wie weet, geen idee.

Waterloo Plein of Waterlooplein of misschien wel Waterloop plein?
Zoals gezegd, het wassende water zorgde voor overlast, soms zelfs zoveel dat het water over het eiland Vloonburgh liep. De meest gehoorde uitleg is dat daar de latere naamgeving daar vandaan komt. Het water dat over het eiland liep, dus water-loop-plein.
Toen er in 1883 na de demping een naam gezocht moest worden werd dat Waterlooplein met als bijnaam vlooienmarkt.

Dit lijkt dus heel aannemelijk maar helaas, ook hiervoor is geen bewijs te vinden. Vreemd dat we van iets van 700 jaar geleden met zekerheid zeggen dat het zo is maar over waarom een plein heet zoals het heet we eigenlijk niets terug kunnen vinden.

1977
Al vanaf het moment dat de Joden weggevoerd werden door de Duitsers en hun huizen gestript werden om het hout te verstoken in de kachels van de omringende 'niet-joodse' Amsterdammers doken er plannen op om het plein te veranderen.
Veel Joodse Amsterdammers kwamen niet terug. Vergast door de Duitsers of omgekomen in de tewerkstellingskampen.

De huizen waren na de oorlog niet meer geschikt om te bewonen. Vanaf midden jaren vijftig verdwenen er dan ook steeds meer huizen. Dat is ook goed te zien op de foto's die ik heb uit begin zestiger jaren, de afbraak aan de Zwanenburgerwal zijde was toen ingezet met als doel er ooit een stadhuis neer te zetten.

Stopera
Hoewel de tekeningen al in 1968 klaar waren duurde het nog tien jaar voordat er begonnen kon worden met het bouwrijp maken van de grond zodat er eindelijk een nieuwe stadhuis annex muziektheater gebouwd kon worden (link.)

In 1986 was de Stopera klaar.

Mijn foto's staan HIER.

LEES OOK DIT DOCUMENT OVER VLOOIENBURG

Preventie in de auto

Voor een paar dubbeltjes heeft u tien waximelichtjes, uw auto zal er niet op rijden maar het zal u verbazen welke enorme voordelen het kan hebben door wat lichtjes bij u te hebben.

Een middenklasse auto kunt u met tien waxinelichtjes gedurende 24 uur van binnen warm houden. Handig als u door een groot ongeluk of een sneeuwstorm op de snelweg gestrand bent en de accu en benzine wilt sparen.

>>> ...Preventie in en rondom de auto...